Piszemy opowiadanie: Jak Anielka szukała Karuska - scenariusz lekcji języka polskiego

Temat:

Piszemy opowiadanie: Jak Anielka szukała Karuska.

Czas realizacji tematu: 90 minut
Cele lekcji
Poziom wiadomości:
- uczeń zna strukturę opowiadania;
- rozumie pojęcia: narrator, akcja, świat przedstawiony, bohater utworu.

Poziom umiejętności:
- uczeń doskonali umiejętności pisarskie;
- buduje różnego rodzaju zdania;
- wyróżnia związki przyczynowo – skutkowe,
- wskazuje moment kulminacyjny akcji;
- czyni ją wartką;
- określa stany emocjonalne bohatera;

Środki i materiały dydaktyczne: schemat osi czasu; Słownik wyrazów bliskoznacznych, Słownik języka polskiego; duże arkusze papieru.
Metody: zajęć praktycznych (nauczanie przez działanie), przekład intersemioty -
czny, elementy pogadanki heurystycznej, elementy dramy (wejście w rolę).
Formy: praca w grupach, zbiorowa, indywidualna.

Zaangażowanie
Lekcję proponuje się rozpocząć od przypomnienia przygód pieska (Karuska) rozpaczliwie poszukującego właścicielki. Należy zwrócić uwagę na przywiązanie zwierzątka do dziewczynki, podkreślić jego niezwykły wysiłek w dążeniu do celu. Nauczyciel może zadać kilka pytań:

Jakie przeciwności musiał pokonać piesek, aby odszukać dziewczynkę?
Czy Anielka także wszczęła poszukiwania? Jeżeli tak, to jakie działania podjęła?

Badanie
Klasę dzielimy na grupy, które wypiszą przygody Anielki w kolejności chronologicznej. Uczniowie jednak nie będą zapisywać myśli w punktach planu, lecz wyróżnią hasłowo poszczególne momenty akcji. Nauczyciel zaznaczy, że w ten sposób powstanie szkielet opowiadania.

Prezentacja
Po kilkuminutowej pracy liderzy grup zaprezentują przygotowane schematy. Ostatecznie powstanie jeden szkielet, który może wyglądać następująco:

Jak Anielka szukała Karuska?

wyjazd – rozpytywanie o psa – rozwieszenie ogłoszeń – tropienie psa – fałszywe wieści – wznowienie poszukiwań – o d n a l e z i e n i e p s a – rozpacz

Badanie i przekształcanie
Kolejne zadanie to narysowanie osi czasu. Nauczyciel może ukierunkować pracę uczniów poprzez pytania:

Jak długo Anielka szukała Karuska?
Jakie odcinki czasowe można wyróżnić w poszukiwaniach?

Po czym poprosi, aby dzieci dopisały, do wyróżnionych uprzednio wydarzeń, daty, zaznaczając je na osi czasu.

Powyższe działania mają na celu przybliżenie uczniom zagadnienia czasu
w opowiadaniu. Natomiast schemat pomoże zrozumieć dzieciom nie tylko następstwo czasowe zdarzeń, ale także układ przyczynowo – skutkowy. Może on przybrać następujący kształt:
Prezentacja

Poszukiwanie Karuska

Czynności Anielki

Przekształcanie

W dalszej części uczniowie odpowiedzą na pytanie:
Czy wskazane momenty akcji można rozwinąć, wyodrębniając szczegółowe zdarzenia?
Następnie klasa zostanie podzielona na grupy. I tak:
grupa I - rozwinie trzy pierwsze elementy szkieletu - wyjazd, rozpytywanie o psa,
rozwieszenie ogłoszeń;

grupa II - tropienie śladów, fałszywe wieści;

grupa III - wznowienie poszukiwań, odnalezienie psa, rozpacz.

Zanim uczniowie przystąpią do pracy nauczyciel może zaproponować, aby wyobrazili sobie, że mają możliwość porozmawiać z Anielką i zapytać ją
o szczegóły zdarzenia.

Po czym każda z grup wybierze osobę, która wcieli się w rolę Anielki, pozostali będą zadawać ...