Rola ćwiczeń ortofonicznych we wspomaganiu rozwoju mowy dziecka

Rola ćwiczeń ortofonicznych we wspomaganiu rozwoju mowy dziecka.

Kształcenie prawidłowej wymowy dzieci ma pierwszorzędne znaczenie w rozwoju mowy dzieci w wieku przedszkolnym, gdyż wiek ten cechuje z jednej strony – naturalna wadliwość wymowy, wypływająca z nieukończonego rozwoju kory mózgowej oraz z niedostatecznego jeszcze wyrobienia mięśni narządów mowy, z drugiej – intensywny rozwój tych mięśni oraz kory mózgowej, co ułatwia kształtowanie i utrwalenie nawyków w tym wieku.

Dzięki prawidłowej wymowie dziecko łatwiej może porozumiewać się z otoczeniem, łatwiej więc wrasta w społeczność przedszkolną. Błędy wymowy hamują normalny rozwój dziecka, często powodując złe samopoczucie, nieśmiałość, zahamowanie psychicznych procesów, izolując dziecko od grupy rówieśników.

Jednym z zadań pracy dydaktyczno – wychowawczej przedszkola jest przygotowanie dzieci do podjęcia nauki w szkole, a wiadomo jak ważne dla nauki szkolnej jest prawidłowe wymawianie wszystkich dźwięków. Dziecko powinno być nauczone prawidłowej wymowy właśnie w okresie przedszkolnym.

Podstawowymi ćwiczeniami, które to mają pierwszorzędne znaczenie w rozwoju mowy dzieci w wieku przedszkolnym są ćwiczenia ortofoniczne, dotyczące strony dźwiękowej języka. Pośród nich wyróżnia się:

• ćwiczenia oddechowe;

• ćwiczenia fonacyjne;

• ćwiczenia logorytmiczne;

• ćwiczenia słuchu fonematycznego;

• ćwiczenia usprawniające narządy mowy

oraz ćwiczenia bezpośrednio związane z procesem mówienia, czyli:

• ćwiczenia artykulacyjne.

Ćwiczenia oddechowe mają przede wszystkim na celu nauczenie różnicowania fazy wydechowej i wdechowej oraz wydłużenie fazy wydechowej. Dzieci w wieku przedszkolnym mają jeszcze duże problemy z różnicowaniem tych faz, czego skutkiem jest wypowiadanie zdań, czy też recytowanie wierszy podczas wydechu. Powoduje to, że wygłaszany tekst jest mówiony ciszej, mniej wyraźnie, gdyż wymowie towarzyszy dobieranie powietrza. Ćwiczenia te poprawiają zdrowotność dziecka, rozwijają pojemność płuc, kształcą ruchy przepony, działają uspokajająco po silnym zdenerwowaniu, czy po wysiłku fizycznym.

Przykładowe ćwiczenia:

1. zdmuchiwanie płomienia świecy.

2. wąchanie kwiatków – powolny wdech nosem, powolny wydech ustami.

3. papierki – zdmuchiwanie papierków z gładkiej i szorstkiej powierzchni.

4. dmuchanie na wiatraczek.

5. puszczanie baniek mydlanych.

Ćwiczenia fonacyjne mają za zadanie nauczyć dzieci właściwego posługiwania się głosem. Ich zadaniem jest zlikwidowanie u dzieci głosów piskliwych, krzykliwych, które utrudniają odbiór mowy. Powodzenie tych ćwiczeń zależy w znacznej mierze od regularnego oddechu i umiejętności wydłużania fazy wydechowej, dlatego należy je wykonywać po przeprowadzeniu podstawowych ćwiczeń oddechowych, a potem łącznie z tymi ćwiczeniami oddechowymi, które wydłużają fazę wydechową. Mają za zadanie zniesienie napięcia krtani i gardła.

Przykładowe ćwiczenia:

1. Miś – przedłużona wymowa głoski m – mruczenie.

2. Usypianie lalki – przedłużona wymowa głoski a.

3. Syrena – przedłużona wymowa głoski u.

4. Karetka pogotowia – wymowa samogłosek eo.

5. Łączenie wymowy samogłosek ze spółgłoskami i odwrotnie spółgłosek z samogłoskami.

Ćwiczenia logorytmiczne mają ...