Wspomaganie rozwoju mowy dziecka w wieku przedszkolnym

Wspomaganie rozwoju mowy dziecka w wieku przedszkolnym.

Mowa jest umiejętnością wrodzoną, dziecko przyswaja sobie ją od najbliższego otoczenia drogą naśladownictwa. Wielokrotnie powtarzane przez rodziców nazwy przedmiotów i czynności pozostawiają słuchowe ślady w jego mózgu. Dziecko usłyszawszy potem daną nazwę potrafi wyobrazić sobie podmiot, czynność, do której się ono odnosi (rozumie znaczenie słowa), a z czasem nazywa przedmiot czy czynność.
Rozwój mowy dziecka przebiega niejednakowo: u jednych szybciej, i te zaczynają mówić wcześniej, u innych wolniej, co przejawia się późniejszymi początkami mowy i wolniejszym przyswajaniem wymowy pewnych głosek. Stopień rozwoju mowy w danym momencie zależy od rozwoju psychofizycznego dziecka oraz wpływu środowiska.
Rozwój mowy postępuje równolegle z rozwojem motoryki narządów artykulacyjnych. Trwa on kilka lat, a w jego przebiegu wyodrębnić można pewne okresy:
• okres melodii (0-1 rż);
• okres wyrazu ( 1-2 rż);

• okres zdania (2-3 rż);

• okres swoistej mowy dziecięcej (3-7 rż);
W wychowaniu przedszkolnym szczególnie ważne są dwa ostatnie okresy. Wówczas ostatecznie formuje się system fonetyczno – fonologiczny oraz pojawiają się wszystkie kategorie gramatyczne oraz schematy składniowe. Zwiększa się zasób słownictwa, pojawiają się nazwy abstrakcyjne, przestrzenne, relacje przyczynowo – skutkowe.
Na początku wieku przedszkolnego dzieci potrafią odpowiadać na proste pytania dotyczące niedawnej przeszłości, rozumieć zdania odnoszące się do bliskiej przeszłości. Koniec wieku przedszkolnego przynosi rozwój zdolności narracji, dziecko potrafi odpowiedzieć kilkoma zdaniami, co stało się w przedszkolu lub wydarzyło na wycieczce.
Aby rozwój mowy dziecka przebiegał prawidłowo musimy cały czas stymulować ją poprzez różne formy i różnymi technikami..
Ćwiczenia słuchowe to wstępna forma wspomagania mowy dziecka. Początkowo wykorzystuje się ćwiczenia z wykorzystaniem bodźców niewerbalnych, które uczą także koncentracji uwagi na sygnałach dźwiękowych i analizowania tego co słyszy. U dzieci 3 – letnich należy odwołać się do dźwięków z otoczenia, zaczynając od identyfikowania np.: głosów zwierząt, wprowadzając tym samym onomatopeje (wyrazy dźwiękonaśladowcze). Wprowadzając nowy odgłos należy podać dziecku jak najwięcej desygnatów tego dźwięku oraz wykorzystać technikę „zalewania mową”. Ćwiczenia słuchowe najczęściej wykorzystywane podczas zajęć to”
- rozpoznawanie głosów zwierząt;
- rozpoznawanie dźwięków z domu;
- rozpoznawanie dźwięków z otoczenia, np.: z ulicy;
- rozpoznawanie dźwięków instrumentów;
Ćwiczenia słuchowe z wykorzystaniem bodźców niewerbalnych są wstępnym etapem do ćwiczeń słuchu mownego (fonematycznego, fonetycznego), ponieważ uczą różnicowania bodźców z otoczenia i identyfikowania ich w wypowiedziach słownych. Ćwiczenia słuchowe usprawniają umiejętność różnicowania fonemów, dzięki czemu możliwe jest prawidłowe rozumienie wypowiedzi słownych.
Ćwiczenia rozwijające słownictwo czynne i bierne, są bardzo istotne przede wszystkim u dziecka 3,4 – letniego, kiedy jego zasób słów jest jeszcze niezbyt rozległy. Rozwój mowy biernej należy oprzeć na technice „zalewania ...