Bajka i baśń

Bajka i baśń
Mgr Katarzyna Maślanka

Bajka (baśń), opowiadanie o treści osnutej na fantazji: zmyśleniu, podaniu lub legendzie. Bajka jest bądź produktem twórczości ludowej, bądź produktem pióra wybitnych niekiedy pisarzy. Znalazła ona odbicie miedzy innymi w dziełach
Ch. Andersena, braci Grimm, S.Lagerlófa, l.Carrolla oraz w filmach W. Disneya. Bajka zajmuje szczególnie dzieci w wieku od 5 – 9 lat, sprzyjając rozwojowi ich wyobraźni, ich życia uczuciowego, kształtując poczucie sprawiedliwości, ułatwia także poznanie świata, dzięki bajce, bowiem dzieci umacniają się w swoich przekonaniach o cechach rzeczywistych świata realnego.Baśń, to utwór, który od wieków nie traci na popularności.
Niezależnie od epoki, prądu literackiego czy mody, bywa ona wciąż czytana i opowiadana. Jest jednym z tych gatunków prozy ustanej, z którym zetknął się chyba każdy człowiek w dzieciństwie. Psychologia uznała trwałe wartości baśni w kształtowaniu wyobraźni i fantazji dziecka.
Baśnie bywają opowiadane tylko małym dzieciom, przeważnie tym, które nie poznały jeszcze sztuki składania liter.
Autor niegdyś niezwykle popularnego zbioru baśni, J.A.Gliński napisał w przedmowie do pierwszego wydania: „My to zaś to tylko powiemy, żeśmy naszych baśni, powieści i gawęd nie zbierali, aleśmy je w dzieciństwie namiętnie słuchali”.
Wychowawcza role spełniają baśnie. Baśń urzeka młodego czytelnika, słuchacza bogactwem wątków dramatycznych, niezwykłymi możliwościami istot z krainy fantazji oraz prostota obrazków życia, praw tam panujących.
Jak twierdzi H. Skrobiszewska, najważniejszą cechą baśni jest świadome mieszanie prawd świadome mieszanie prawd z fantazją. Świat irracjonalny, fantastyczny nakłada się tu harmonijnie na naszą rzeczywistość.
Aktywizując wyobraźnie dzień, baśń wywiera wpływ nie tylko na procesy
intelektualne, lecz przede wszystkim sferę emocjonalną, a jednocześnie wyjaśnia trudne problemy dobra i zła. Zwłaszcza wartościowe są pod tym względem utwory oparte na wątkach baśni ludowej, w której tak konsekwentnie za dobry czyn spotyka nagroda, a za zły kara. Ta bezkompromisowość odpowiada kryterium moralnym dziecka, umacniają go na tych
pozycjach i na tym właśnie polega między innymi wychowawcza rola baśni.
Baśnie przedstawiają problemy dobra i zła w sposób uproszczony, zrozumiały dla dzieci – sierotka jest dobra i pracowita, czarownica- zła i podstępna, dobro jest nagradzane, zło karane. Zachęca to do wysuwanie pewnych pytań, rozmów z dziećmi, próby oceny bohaterów. Opowiadania bardziej realistyczne, współczesne, sprzyjają procesowi utożsamiania z losami bohaterów. Zaspakaja to potrzebę wzorów zachowań i poczucia społecznej więzi. Baśń urzeka małego słuchacza bogactwem wątków dramatycznych, niezwykłymi możliwościami istot z krainy fantazji oraz prostotą obrazków życia i praw tam panujących.
Baśń ma zbyt szerokie skrzydła, aby móc je rozwinąć swobodnie w wąskiej przestrzeni ...