Zabawa i jej cechy

W  XX wieku w europejskiej myśli naukowej zabawę zaczęto uznawać za fundament kultury ludzkiej, za specyficzne otoczenie, w którym żyjemy, i które spełnia ważną rolę czynnika równowagi w relacji do rzeczywistości. Zabawa jest jedną z ludzkich form aktywności, która towarzyszy człowiekowi w całej jego historii. Pojęcie zabawa oznacza każdą czynność wykonywaną dobrowolnie, dla przyjemności, bez względu na końcowy jej rezultat.

ZABAWA I JEJ CECHY

W XX wieku w europejskiej myśli naukowej zabawę zaczęto uznawać za fundament kultury ludzkiej, za specyficzne otoczenie, w którym żyjemy, i które spełnia ważną rolę czynnika równowagi w relacji do rzeczywistości. Zabawa jest jedną z ludzkich form aktywności, która towarzyszy człowiekowi w całej jego historii. Pojęcie zabawa oznacza każdą czynność wykonywaną dobrowolnie, dla przyjemności, bez względu na końcowy jej rezultat. Definicje te odzwierciedlają jeden z przejawów wielostronnej istoty zabawy, jednak żadna z nich nie do końca ogarnia w sposób właściwy całego zagadnienia. Można zauważyć dwa charakterystyczne określenia zabawy, tj. wg J.Huizingi, uczonego holenderskiego i W.Okonia polskiego pedagoga. Wg J.Huizinga zabawa zaliczana jest do jednego z możliwych źródeł kultury. Zabawa jest dobrowolną czynnością lub zajęciem, dokonywanym w pewnych ustalonych granicach czasu i przestrzeni według przyjętych, lecz bezwarunkowo obowiązujących reguł, jest celem sama w sobie, towarzyszy jej zaś uczucie napięcia i radości, i świadomości odmienności od zwyczajnego życia. Termin zabawa obejmuje również: gry zręcznościowe, gry siły, gry umysłowe i hazardowe, przedstawienia i widowiska. Autor uważa, że zabawa jest pierwotniejsza od kultury. Wszystkie podstawowe cechy zabawy, zdaniem Huizingi, są już urzeczywistnione w igraszkach, jak i w zachowaniu, gdzie można dostrzec tak nieodłączne jej walory, jak: ceremonialne postawy, gesty oraz współzawodnictwo. Zabawa nawet w swoich najprymitywniejszych formach jest czymś więcej niż zjawiskiem fizjologicznym. Autor wyróżnia następujące, charakterystyczne cechy zabawy: swobodne działanie, niezwykłość aktywności, odrębność i ograniczoność. Na pierwszym miejscu stawia nieskrępowane zachowanie, twierdząc, że każda nakazana zabawa nie jest już zabawą, lecz poleconym jej odtworzeniem. Zauważa również, że dla człowieka dorosłego i odpowiedzialnego zabawa jest funkcją, której można zaniechać, Podkreśla on, że zabawa nie zostaje nam narzucona koniecznością fizyczną ani moralną. Każde małe dziecko wie, że w czasie zabawy tylko tak udaje, że to tylko tak dla zabawy. Pod słowem tylko dla zabawy twórca upatruje świadomość niejakiej niższości poczucia zabawy wobec tego, co jest traktowane serio, poczucie, które wydaje się być pierwotne. Zwraca on uwagę na fakt, iż świadomość samej tylko zabawy nie wyklucza rozwijania tej tylko zabawy z powagą, oddaniem, które przechodzi w entuzjazm i na pewien czas znosi sens określenia tylko. Wszyscy badacze wspólnie zauważają bezinteresowny charakter zabawy. Przebiega ona sama w sobie dla zadowolenia jednostki i rozważana jest jako fragment wpleciony w życie. Autor wyraźnie podkreśla, że zabawa upiększa i uzupełnia życie: jest niezbędna jako funkcja biologiczna dla jednostki, a ze względu na swoje znaczenie również dla społeczeństwa. Zabawa rozpoczyna się i kończy w ...