W kręgu średniowiecznej wyobraźni

Patrycja Łyżbicka, II L.O. im. M. Kopernika w Cieszynie

SCENARIUSZ CYKLU ZAJĘĆ Z WIEDZY O KULTURZE „ W KRĘGU ŚREDNIOWIECZNEJ WYOBRAŹNI”

LEKCJA 1:

Temat: Mnich w romańskim kościele

Przebieg zajęć:

Nauczyciel wprowadza uczniów w temat, informując, o jakiej epoce historycznej będzie mowa. Uczniowie wykonują ćwiczenie zamieszczone w ich skryptach, mające na celu przypomnienie podstawowych pojęć dotyczących kultury średniowiecza, które znane są im z lekcji języka polskiego.

Ćwiczenie ze skryptu:

Przyporządkuj podane pojęcia do poniższych definicji:

teocentryzm, uniwersalizm, asceza, etosy:

jednolitość epoki, pod wpływem chrześcijaństwa kultura w różnych krajach przybiera podobną formę, a sztuka podejmuje te same problemy i motywy. Dominuje łacina, wyznaje się wspólne, jednakowe wartości: ..................................

ideały osobowe: rycerza, władcy i świętego: ......................................

z gr. theos=Bóg, Bóg w centrum zainteresowania, wszystkie działania mają na celu zbliżanie się do Boga, rozwój cywilizacji podporządkowany jest dążeniom do zjednoczenia się z Bogiem. Jego konsekwencją dla sztuki jest anonimowość dzieł (nie jest ważny twórca, ale chwała Boża oraz nastawienie sztuki na wartości religijne duchowe i prymat kościoła:................................................

celowe wyrzekanie się wszelkich dóbr ziemskich, ćwiczenie ducha i ciała jako sposób na osiągnięcie ostatecznego celu człowieka – wiekuistego zbawienia:................................................

Rozważania na temat stylu romańskiego w sztuce uczniowie rozpoczynają od przypomnienia zabytku doskonale znanego im z rodzinnego miasta – rotundy romańskiej w Cieszynie. Na zasadzie burzy mózgów uczniowie wymieniają cechy tej budowli (zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne), cechy te zostają zapisane na tablicy w formie mapy mentalnej skupionej wokół reprodukcji rotundy.

Po zaprezentowaniu uczniom szeregu reprodukcji przedstawiających kościoły romańskie i ich wnętrza, uczniowie pracują w parach, wypisując cechy charakteryzujące ich zdaniem styl romański.

Następnie uczniowie dzielą się swoimi przemyśleniami, a poszczególne wymieniane przez siebie cechy przyporządkowują zapisanym na tablicy sformułowaniom dotyczącym sztuki średniowiecza:

Miara i liczba zapewniają rzeczom ład i jedność, a przez nie piękno.

Obraz jest w tym celu wystawiony w kościele, aby ci, co nie umieją czytać, przynajmniej patrząc na ściany czytali na nich to, czego nie mogą czytać w książka.

Piękno wewnętrzne jest piękniejsze od wszelkiej ozdoby zewnętrznej

Nauczyciel prezentuje uczniom fragmenty chorału gregoriańskiego, prosząc jednocześnie, aby podczas słuchania wyobrazili sobie, że znajdują się we wnętrzu pustego kościoła romańskiego. Uczniowie zapisują swoje emocje, wrażenia, odczucie. Chętni dzielą się nimi na forum klasy. Nauczyciel, komentując wypowiedzi uczniów zwraca uwagę na takie cechy jak: tajemniczość, zaduma, lęk, mistyczność, poczucie kruchości istnienia, itp.

Zebranie informacji na temat historii chorału gregoriańskiego (uczniowie korzystają ze skryptów oraz wiedzy z gimnazjum). Uczniowie wskazują także na podstawowe cechy chorału, takie jak jednogłosowość, wyłącznie ...