Zaloguj się aby ocenić lub skomentować publikację.
Rodzina i szkoła jako podstawowe środowiska wychowawcze
W pedagogice społecznej i socjologii istnieją różne spojrzenia na istotę środowiska wychowawczego. Na gruncie pedagogiki społecznej wyodrębnia się dwa ujęcia środowiska wychowawczego:
,,a) w interpretacji scjentystycznej - to określona, wyodrębniająca się przestrzeń wraz z czynnikami, elementami przyrodniczymi, społecznymi i kulturowymi, które są wzajemnie powiązane, stanowią swoistą funkcjonalną całość, którą określona grupa społeczna wykorzystuje do realizacji celów edukacyjnych;
b) w interpretacji humanistycznej – to określona przestrzeń przyrodniczo-społeczno-kulturalna, z którą dana jednostka czy też grupa społeczna miała lub ma styczność bezpośrednią i pośrednią, w wyniku czego stała się ona (ta przestrzeń) źródłem doświadczenia indywidualnego lub zbiorowego oraz swoistym środkiem do zaspokajania potrzeb tej jednostki, czy też grupy, zyskując przez to dlań szczególne znaczenie w wymiarze subiektywnym i obiektywnym”
Zdaniem F. Znanieckiego ,,odrębne środowisko społeczne, które grupa wytwarza dla osobnika mającego zostać jej członkiem po odpowiednim przygotowaniu, nazywamy środowiskiem wychowawczym.”
W wyżej wymienionych definicjach zwraca się uwagę na istotną rolę środowiska wychowawczego w rozwoju jednostki. Zadaniem tego środowiska jest przygotowanie osoby do pozostania członkiem określonej grupy społecznej i nabycia przez nią cech społecznie akceptowanych i pożądanych. Do realizacji tego zadania niezbędne jest współdziałanie jednostki i środowiska wychowawczego.
Rodzina i szkoła stanowią dwa podstawowe środowiska wychowawcze odgrywające bardzo ważną rolę w kształtowaniu osobowości dziecka. Rodzina jako środowisko wychowawcze ,,w sposób zamierzony i niezamierzony, zracjonalizowany i spontaniczny, oddziałuje na osobowość dziecka, wytycza i utrwala określony (przez siebie uznawany i preferowany) zestaw wartości, które w wyniku interioryzacji, stają się dla dziecka swoistymi ,,azymutami”, ukierunkowującymi jego aktywność, postępowanie przez całe życie – młodzieńcze i dorosłe”. Wpływ rodziców na rozwój dziecka ma różny charakter i natężenie. W rodzinie dziecko zdobywa swoje pierwsze życiowe doświadczenia, uczy się miłości, zaufania, zasad postępowania. Tutaj ,,dziecko poddawane jest oddziaływaniu wychowawczemu, zatem rodzina kieruje procesem poznawania przez dziecko świata, przyrody, kultury, procesem rozumienia zjawisk”.
S. Kawula zwraca uwagę, że wychowanie w rodzinie opiera się na mechanizmach:
,,1. naśladownictwa i identyfikacji wzorów i przykładów postępowania rodziny,
2. kontroli społecznej opartej na systemie kar i nagród,
3. inspiracji i pobudzania przez odpowiednie ukierunkowanie aktywności wychowanka”
Wychowanie jest skuteczne gdy opiera się na prawidłowych relacjach interpersonalnych. Warunkiem prawidłowych relacji jest zaspokojenie przez rodziców podstawowych potrzeb dziecka: bezpieczeństwa, akceptacji, kontaktu emocjonalnego, miłości, przynależności. Zaspokojenie tych potrzeb gwarantuje prawidłowy rozwój osobowości dziecka i decyduje o tym jakim człowiekiem zostanie ono w przyszłości. Każde dziecko od najmłodszych lat powinno czuć, że jest akceptowane i kochane. Rodzice muszą stawiać przed nim cele realistyczne dostosowane do poziomu ...
