Zaloguj się aby ocenić lub skomentować publikację.
Rozwój mowy dziecka do szóstego roku życia
Czynność mowy jest nabywana przez człowieka poprzez kontakt z innymi ludźmi i na drodze uwarunkowań społecznych. Aparat mowy jest filogenetycznie tak ukształtowany, aby umiejętność mówienia móc zdobyć i udoskonalać. Należy jednak pamiętać, że jest to możliwe tylko dzięki procesom społecznej adaptacji, gdyż bez niej narządy mowy służyły by tylko do oddychania, żucia i połykania.[1] S. Kowalski tłumaczy, że nie tylko rozwój mowy i myślenia, ale ogólny rozwój człowieka, nie będzie przebiegał prawidłowo i po ludzku, jeśli nie będzie odbywał się w środowisku społeczno – kulturowym i przyrodniczym, odpowiadającym ludziom. Jedynie dziecko posiada odpowiednie cechy gatunkowe, ukształtowane w procesie filogenezy, pozwalające na zdobycie społecznych umiejętności. Zwierzę, rozwijające się u ludzi, nigdy nie będzie takie jak człowiek[2].
W rozwoju ontogenetycznym mowa akustyczna rozwija się przed mową pisaną i stanowi podstawę jej rozwoju[3]. Leon Kaczmarek podaje definicje mowy, która jego zdaniem jest aktem procesu porozumiewania się słowem, gdzie nadawca tworzy i buduje wypowiedź, którą odbiera odbiorca.[4] Irena Styczek tłumaczy, że mowa jest zespołem czynności, które członkowie danej społeczności językowej wykonują w podobny sposób[5] oraz, że mowa służy porozumiewaniu się ludzi za pomocą języka, będącego systemem wyrazów i reguł gramatycznych.[6]
Mowa uzależniona jest od myślenia, dlatego powstaje dzięki odpowiednim czynnością mózgu. Aparat oddechowy, fonacyjny i artykulacyjny tworzą narząd służący do wytwarzania dźwięków. Oddychanie polega na wytwarzaniu przez płuca, oskrzela i tchawicę prądu powietrza, który przekształcony zostaje w krtani i nasadzie na dźwięki mowy. W mowie wykorzystane jest powietrze wydechowe. Fonacja polega na pracy krtani, składającej się z chrząstek, mięśni i więzadeł. Wysokość dźwięku zależy od częstotliwości zwierania się i rozwierania więzadeł głosowych (częstotliwości ich drgań). Układają się one różnie, w zależności od wypowiadanych głosek. Artykulacja zaś, zachodzi w jamie gardłowej, nosowej i ustnej. Kształt i wielkość jamy gardłowej modyfikowany jest przez ruchy języka (przesuwającego się naprzód lub cofającego) i krtani (która podnosi się, obniża, wysuwa lub cofa)[7].
Już w XIX wieku wskazano ośrodki mowy w mózgu człowieka i należą do nich: ośrodek słuchowy Wernickiego, kinestetyczny mowy dźwiękowej Broca, wzrokowy pisma (czytania) Déjerine’a i ośrodek kinestetyczny pisma. Ośrodki te sąsiadują z współdziałającymi z nimi i czynnymi wcześniej ośrodkami- słuchowymi, wzrokowymi i ruchowymi[8].
Oprócz pojęcia mowy wyróżnia się także pojęcie języka i kompetencji językowej. I. Styczek definiuje język jako system reguł gramatycznych i znaków konwencjonalnych, za pomocą których porozumiewa się pewna grupa społeczna. Owe znaki to wyrazy. Język jest zjawiskiem społecznym ...
