Bilingwizm a postępy w nauce - referat WDN

Referat w ramach Wewnątrzszkolnego Doskonalenia Nauczycieli (2013)

Klimiuk Marek – Biligwizm a postępy w nauce

Bilingwizm (zwany także dwujęzycznością) jest to umiejętność posługiwania się dwoma różnymi językami przez jednostkę lub grupę społeczną. Najprostsza definicja głosi, iż przez dwujęzyczność rozumiemy fakt posługiwania się przez daną osobę dwoma językami, przy czym nie określa się bliżej stopnia znajomości tych języków”.  Pełniejsza definicja brzmi: „Dwujęzyczność to opanowanie dwu języków w takim stopniu, jak społecznie ekwiwalentni ich jednojęzyczni nosiciele. Polega na umiejętności posługiwania się wszystkimi sprawnościami w języku ojczystym i drugim oraz częstym używaniu obydwu języków w różnych sytuacjach i z różnymi uczestnikami aktu komunikacji”.W zależności od wieku osoby w okresie przyswajania sobie drugiego języka, bilingwizm dzielimy na wczesny (określany także mianem dziecęcego) i późny. W pierwszym przypadku nauka obu języków wstepuje we wczesnym dziceiństwie. Mimo braku sztywno ustalonej granicy za krytyczny moment przyjmuję się wiek do okresu dorastania. Przyswojenie sobie drugiego języka później to już bilingwizm późny, zwany dwujęzycznością dorosłych.

Inny sposób podziału tego zjawiska to zróżnicowanie ze wzgledu na kontekst w jakim występuje nauka drugiego języka. Bilingwizmowi naturalnemu (pierwotnemu) przeciwstawia sie tu wtórny.
W pierwszym przypadku za osobę bilingwalną możemy uznać tylko kogoś, kto od najmłodszych lat posługuje się dwoma językami. Taka sytuacja ma miejsce, gdy język używany w domu przez rodziców, czy opiekunów jest inny od języka oficjalnego, urzędowego. Dziecko uczy się od nich dwóch języków jednocześnie. Proces taki jest nieuporządkowany, często chaotyczny i fragmentaryczny. Jest to zjawisko charakterystyczne dla zróżnicowanych etnicznie obszarów lub państw.

Innego rodzaju jest bilingwizm, zwany wtórnym. Tego rodzaju dwujęzyczność ma miejsce w przypadku, gdy dziecko ma już w miarę opanowany pierwszy język i następnie rozpoczyna naukę drugiego, zazwyczaj w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym. Najczęściej dzieje się to w sposób zaplanowany, uporządkowany, w formie regularnych zajęć.

Wczesne badania bilingwizmu określały negatywnie wystepowanie tego zjawiska. W pierwszej dekadzie XX wieku w USA kojarzono je najczęściej z imigrantami z innych krajów. Późniejsze studia nie badały związków między inteligencją a zjawiskiem dwujęzyczności . Dopoero w latach 60 tych zaczęto znajdować korelacje między inteligencją danej osoby a jej bilingwizmem. Przełomowe badania, przeprowdzone w 1962 roku w Montrealu przez Elizabeth Peal and Wallace Lambert na grupie 10 –latków, doprowadziły do wniosku, iż dzieci bilingwalne wykazują się elastycznością poznawczą, przeważającymi umiejetnościami tworzenia pojęć i bardziej zróżnicowanym zasobem zdolności umysłowych. Prowadzone od tego czasu studia potwierdzają tą tezę. Badania przeprowadzone przez Uniwersytet w Toronto w 2011 roku wykazały, że dwujęzyczne dzieci lepiej sobie radzą z rozwiązywaniem ...