Dźwięki wokół nas

Temat: Dźwięki i wielkości, które je opisują.
Dźwięk jest nieustannie obecny w naszym życiu: warkot samochodu, szum liści na wietrze, stukanie kropli deszczu o parapet czy śpiew przy akompaniamencie gitary. Docierająca do ucha fala dźwiękowa wywołuje wrażenia słuchowe w mózgu. Na podstawie wrażeń słuchowych przypisujemy dźwiękom różne subiektywne cechy, np. głośność, wysokość, barwę. W zagadnieniu „Dźwięki i wielkości, które je opisują” wyróżniamy dwa elementy nauczania:
• Dźwięki i wielkości, które je opisują 3.1.
• Wysokość i głośność dźwięku 3.2.

Cele lekcji – nabycie umiejętności:
- opisywania mechanizmu wytwarzania dźwięku w instrumentach strunowych, dętych, perkusyjnych;
-wytwarzania dźwięku o większej i mniejszej częstotliwości od danego dźwięku.
Środki dydaktyczne:
- instrumenty muzyczne (do wyboru nauczyciela): talerze, metalofony, dzwonki, flet prosty, trójkąt;
- karta pracy (dostosowana do możliwości ucznia na podst.opinii PPP);
- elementy doświadczalne (do wyboru nauczyciela): gumowy balon, wykałaczki, cukier, mąka, posypka.
Metody pracy:
- obserwacja,
- dyskusja,
- doświadczenia (pokaz lub w grupach).
Wiedza uprzednia:
1. z lekcji przyrody (podstawa programowa przyrody, II etap edukacyjny; w nawiasie zapisano numer wymagania) – uczeń:

- opisuje różne rodzaje ruchu (15.1)
2. z poprzednich lekcji fizyki (w nawiasach podano numery wymagań ujętych w podstawie programowej fizyki dla gimnazjum oraz numery zagadnień w podręczniku):

- opis i parametry ruchu (wymaganie 1.1., zagadnienie 16.2 w podręczniku 1.);
- ruch drgający (wymagania 6.1. i 6.2., zagadnienia 1.1., 1.2. w podręczniku 4).
Realizacja wymagań:
Podczas lekcji poświęconych zagadnieniu „Dźwięki i wielkości, które je opisują” będą nabywane i rozwijane następujące umiejętności (liczba w nawiasie oznacza numer wymagania ujętego w podstawie programowej fizyki dla gimnazjum):
• ogólne:

- wykorzystanie wielkości fizycznych do opisu ruchu falowego lub rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych dotyczących tego ruchu (I),
- przeprowadzenie doświadczeń i wyciąganie wniosków z otrzymanych wyników (II),
- wskazywanie w otaczającej rzeczywistości przykładów ruchu falowego opisywanych za pomocą poznanych praw i zależności fizycznych (III),
- posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych) (IV).
• szczegółowe: uczeń:

- opisuje mechanizm przekazywania drgań z jednego punktu ośrodka do drugiego w przypadku fal na napiętej linie i fal dźwiękowych w powietrzu (6.3.),
- posługuje się pojęciami: amplitudy, okresu i częstotliwości drgań, prędkości i długości fali do opisu fal harmonicznych; stosuje do obliczeń związki między tymi wielkościami (6.4.)
- opisuje mechanizm wytwarzania dźwięku w instrumentach muzycznych itp. (6.5.)
• przekrojowe: uczeń:

- planuje doświadczenie związane z badaniem ruchu falowego (8.12),
-opisuje przebieg i wynik przeprowadzonego doświadczenia, wyjaśnia rolę użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny (8.1.)
- wyodrębnia ruch falowy (fale dźwiękowe ...