Etapy rozwoju mowy dziecka

ETAPY W ROZWOJU MOWY DZIECKA

Dzieci uczęszczające do przedszkola nie stanowią jednolitej pod względem rozwoju mowy grupy. Jedne dzieci zaczynają mówić szybciej, inne później i wolniej przyswajają sobie poszczególne głoski.
W rozwoju mowy wyodrębnia się cztery okresy
• okres melodii (0-1 r.ż.)
• okres wyrazu (1-2 r.ż.)
• okres zdania (2- 3 r.ż.)
• okres swoistej mowy dziecięcej (3-7 r.ż.)

• Okres melodii, czyli okres przygotowawczy (0–1 roku życia).
Pierwszymi dźwiękami jakie wydaje noworodek jest krzyk oraz inne dźwięki nieartykułowane, takie jak: sapanie, mlaski, pisk, pochrząkiwanie. Około 2 miesiąca życia u niemowlęcia pojawia się głużenie (gruchanie), które jest niezamierzonym wydawaniem dźwięków. Ze względu na leżącą pozycję dziecka przeważają dźwięki gardłowe: /k/ i /g/. Głużenie najczęściej pojawia się w stanie zadowolenia; bywa też reakcją na widok osoby dorosłej. Głużą także dzieci głuche, gdyż, jak wyżej wspomniałam, głużenie jest reakcją mimowolną. Około 5 miesiąca życia pojawia się gaworzenie, czyli zamierzone wydawanie i powtarzanie (echolalie) dźwięków własnych i zasłyszanych od otoczenia. Gaworzenie, "rozwijając się", z czasem przechodzi w mowę właściwą. Niemowlę w tym czasie zmienia pozycję ciała na siedzącą, zaczyna raczkować, zwiększa się jego wrażliwość słuchowa i rozwija się gotowość do reakcji zwrotnej na naszą mowę oraz proponowany w niej zestaw głosek — pojawiają się spółgłoski zębowe i wargowe: /m/, /t/, /b/. Pod koniec pierwszego roku życia niemowlę ujmuje już znaczenie pierwszych słów w kontekście sytuacyjnym — są to początki rozumienia mowy. Pojawiają się też pierwsze słowa — są to początki mowy właściwej. Słownik dziecka rodzi się metodą prób i błędów — wyrocznią są tutaj rodzice, którzy zachęcając dziecko do mówienia, prezentują poprawny wzorzec artykulacyjny słowa.

Okres wyrazu (1– 2 roku życia).
Dziecko zmienia w tym okresie perspektywę patrzenia na świat — przyjmuje postawę stojącą, zaczyna chodzić. Spotyka na swej drodze osoby, przedmioty i zjawiska, które trzeba nazwać. Opanowuje elementarny zasób słów oraz podstawy systemu gramatycznego języka. Mowa dziecka charakteryzuje się znacznymi zniekształceniami fonetycznymi i agramatyzmem — jest to tzw. autonomiczna mowa dziecięca, niepodobna do mowy otoczenia. Budowa słowotwórcza wyrazów jest uproszczona i zniekształcona, a ich znaczenie niewyraźne i nieustalone; jednym słowem dziecko nazywa wiele różnych rzeczy. Wiele słów przybiera formę onomatopeiczną, np. pies — hau, hau; krowa — muu, itp. Dziecko wypowiada się najczęściej za pomocą pojedynczych słów, spełniających rolę zdania. To samo słowo oznaczać może zupełnie inne zdanie", inną intencję dziecka, np. słowo "da" może oznaczać "daj mi", jak również "weź, daję ci to" — na tym polega sytuacyjność mowy dziecka. Zważywszy jednak na niewielki zasób słownika dziecka (od 20-30 ...