Jestem nowoczesnym nauczycielem i uczę skutecznie, bo dbam o autonomię swoją i ucznia.

Celem niniejszego artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie: „Dlaczego tak trudno jest nauczyć ucznia komunikacji w języku obcym?”. W pierwszej części przedstawię trudności, z jakimi bezpośrednio spotykają się nauczyciele języków obcych i w jaki sposób wpływa to na ich metody uczenia oraz osiągane rezultaty. W drugiej części artykułu zasugeruję kilka wskazówek, które mogą pomóc nauczycielom w pracy z uczniem. Musimy pamiętać, że rozwijanie kompetencji komunikacyjnej ucznia jest procesem długotrwałym. Polega on na obserwacji postępów i predyspozycji ucznia, stworzeniu poprawnego kontekstu komunikacyjnego oraz zaangażowaniu go do samodzielnej pracy nad językiem.

„ Jestem nowoczesnym nauczycielem i uczę skutecznie, bo dbam o autonomię swoją i ucznia.”

I. Wstęp

Celem niniejszego artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie: „Dlaczego tak trudno jest nauczyć ucznia komunikacji w języku obcym? ”. W pierwszej części przedstawię trudności, z jakimi bezpośrednio spotykają się nauczyciele języków obcych i w jaki sposób wpływa to na ich metody uczenia oraz osiągane rezultaty.

W drugiej części artykułu zasugeruję kilka wskazówek, które mogą pomóc nauczycielom w pracy z uczniem. Musimy pamiętać, że rozwijanie kompetencji komunikacyjnej ucznia jest procesem długotrwałym. Polega on na obserwacji postępów i predyspozycji ucznia, stworzeniu poprawnego kontekstu komunikacyjnego oraz zaangażowaniu go do samodzielnej pracy nad językiem.

II. Część 1

Nauczyciele wiedzą obecnie wiele o potrzebie rozwoju kompetencji komunikacyjnej ucznia. W swojej pracy zapominamy jednak o zwracaniu uwagi na poszczególne elementy wchodzące w skład pojęcia kompetencji komunikacyjnej, a mianowicie: 1) kompetencji lingwistycznej, obejmującej znajomość fonologii, morfologii. składni, leksyki oraz semantyki 2) kompetencji socjolingwistycznej, obejmującej konwencje społeczne 3) kompetencji pragmatycznej, obejmującej umiejętność prowadzenia dyskursu, odczytywanie intencji, osiąganie spójności logicznej, rozumienie rodzaju i formy tekstu.

2. Bariery w rozwijaniu kompetencji komunikacyjnej na gruncie polskim

Wprowadzenie kryteriów przedstawionych przez Radę Europy do praktyki szkolnej to długotrwały proces. Podstawy programowe wspominają o potrzebie rozwijania kompetencji komunikacyjnej, ale nie precyzują dokładnie pojęcia kompetencji komunikacyjnej oraz nie określają sposobu wprowadzenia jej do praktyki szkolnej. W rezultacie pojęcie kompetencji komunikacyjnej jest niezrozumiałe lub uogólniane przez nauczycieli języka angielskiego. Potwierdza to ankieta, którą przeprowadziłam w jednej ze szkół gimnazjalnych. Według większości nauczycieli „kompetencja komunikacyjna to umiejętność komunikowania się” czy też „zdolność do zaistnienia komunikacji”.

Wśród nauczycieli występuje tendencja, by koncentrować uwagę uczniów na zapamiętywaniu długich list zawierających słówka, jakich mogą użyć w konkretnych sytuacjach. W rezultacie ćwiczenia komunikacyjne nie posiadają wartości informacyjnej oraz mediacyjnej dla rozmawiających. Najczęściej obserwowanym zjawiskiem jest odgrywanie przez uczniów scenek sytuacyjnych z pamięci, a ćwiczenia takie nie uczą komunikacji.

Uczniowie posiadają błędne rozumienie istoty przyswajania języka mówionego. Nie zdają sobie sprawy z faktu, że nauczenie się dużej ilości struktur gramatycznych i leksykalnych nie zawsze jest gwarantem sukcesu w komunikacji. Jak już wcześniej nadmieniłam, komunikacja to przekazanie informacji, ale oprócz tego wyrażenie siebie, swoich intencji i emocji. Oprócz znajomości struktur konieczne jest zrozumienie przez ucznia jego barier językowych, emocjonalnych oraz szukanie sposobów ich przezwyciężania. To wiąże się z przejęciem przez ucznia odpowiedzialności za własny proces uczenia się.

Niestety wprowadzenie zasad autonomii ucznia w polskiej szkole jest wciąż trudne bądź, jak twierdzą niektórzy nauczyciele, wręcz niemożliwe. Pozwolę sobie na ...