Opis przypadku edukacyjnego

OPIS I ANALIZA FUNKCJONOWANIA EMOCJONALNO-SPOŁECZNEGO

DZIECKA Z ZESPOŁEM ASPERGERA,

NA PODSTAWIE JEGO PRAC PLASTYCZNYCH

1. IDENTYFIKACJA ZJAWISKA.

Dzieci, w przeciwieństwie do dorosłych, nie potrafią wyrazić słowami wszystkich swoich
myśli i emocji. Kodują je jednak w swoich rysunkach. Dziecięce prace mogą stać się prawdziwą
kopalnią informacji!
Dzieci z Zespołem Aspergera przejawiają objawy zaburzeń w kilku zasadniczych sferach:
kontaktów społecznych, komunikacji, zachowań; to znacznie utrudnia im wyrażanie siebie
i funkcjonowanie w społeczeństwie. Rysunek, działanie plastyczne stają się tu dobrą formą
rozpoznawania emocji dziecka, jak również terapią dla niego.

Jako nauczyciel i pasjonat plastyki od dawna dostrzegam, że wszystkie kwestie, które

niepokoją umysł dziecka można zobaczyć w jego spontanicznie tworzonych rysunkach.
W niniejszym studium przypadku chciałabym zająć się spontanicznym rysunkiem dziecka
z Zespołem Aspergera, dającym obraz jego funkcjonowania na płaszczyźnie emocjonalnej
i społecznej. Nie roszczę sobie prawa do stawiania diagnoz z „czytania” dziecięcych rysunków,
jakkolwiek jest to dobre narzędzie wykorzystywane przez psychologów i terapeutów w pracy
z dziećmi, pozwalające rozpoznać ich skomplikowane, czasami zaburzone funkcjonowanie.

We wrześniu 2014r, poznałam M., ucznia kl. IV, który ma zdiagnozowany Zespół Aspergera.
Zauważyłam, że z M. trzeba pracować inaczej - indywidualnie. Uczeń wykazywał zainteresowanie
plastyką, rysowaniem i malowaniem lecz szybko zasygnalizował, że nie lubi narzuconych tematów,
woli rysunek spontaniczny. Praktycznie M. przedstawia na rysunkach swój wewnętrzny świat, o
którym nie mówi zbyt wiele, a który możemy spróbować odczytać poprzez ich analizę…

2. GENEZA I DYNAMIKA ZJAWISKA

Uczeń z Zespołem Aspergera to pierwszy przypadek w mojej pracy pedagogicznej.
Dokonałam więc analizy dokumentów - z poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz szkolnych.
Zapoznałam się min. z indywidualnym programem edukacyjno – terapeutycznym dla ucznia. Z
licznych rozmów z nauczycielem wspomagającym M., pedagogiem szkolnym, nauczycielami jak i
z własnych obserwacji mogę opisać chłopca,
który ma mocne
i słabe strony. Uczeń ma odpowiedni do wieku zasób wiadomości ogólnych, dość szeroki zakres

jako ucznia,

słownictwa, przeciętną pamięć słuchową, dobrą spostrzegawczość.
Słabsze strony to obniżony poziom myślenia pojęciowego, problemy z koncentracją uwagi,
trudności w rozumieniu norm i zasad społecznych.
U M. obserwuję zaburzenia w trzech sferach, które dają się „odczytać” z jego prac plastycznych:

•

•

•

komunikacja (bierze wszystko dosłownie, nie rozumie ironii i przenośni*, ma trudność
w budowaniu dłuższych wypowiedzi i wyrażenia swojej wyobraźni słowem, prawie nie
przekazuje komunikatów niewerbalnych, nie pokazuje emocji)
kontakty społeczne (zwraca się często na „ty” do osób dorosłych, jest sam, nie szuka relacji
z innymi, nie integruje się w grupie ani w pracy zespołowej, nie znosi porażek, krytyki,
wykazuje raczej brak empatii wobec innych – mówi dosadnie ...