Trudności wychowawcze w szkole

PEDAGOGIKA OGÓŁNA

TRUDNOŚCI WYCHOWAWCZE W SZKOLE

Terminem trudności wychowawcze określa się najczęściej zaburzenia zachowania dziecka. Są to nieprawidłowości w zachowaniu, przejawiające się w takich sposobach zachowania się dziecka, które są niezgodne z celami wychowania. Jednocześnie zachowania te są uporczywe i nie poddają się zwykłym oddziaływaniom wychowawczym. Pojęcie trudności wychowawcze jest zamiennie używane z takimi pojęciami jak nieprzystosowanie, czy niedostosowanie społeczne. Najczęściej używany termin trudności wychowawcze obejmuje wszystkie rodzaje trudności dziecięcych, manifestujące się w jego zachowaniach odbiegających od normy.
O normie, w tych przypadkach, można mówić w dwojakim znaczeniu, tj. statystycznym i wartościującym. W znaczeniu statystycznym to wartość przeciętna, zespól cech charakteryzujących większość jednostek danej populacji, zachowanie właściwe dla większości dzieci w danym wieku i środowisku. W znaczeniu statystycznym norma to wartość przeciętna. Zespół cech charakteryzujących większość jednostek danej populacji. Zachowanie właściwe dla większości dzieci w danym wieku i środowisku. Natomiast norma w znaczeniu wartościującym to zespół właściwości psychicznych i zachowań zgodnych z ogólnie uznanymi normami społecznymi czy moralnymi. Pojęcie ,,norma", w znaczeniu wartościującym, używana jest najczęściej wówczas, gdy chodzi o charakterystykę dzieci, sprawiających swoim zachowaniem trudności w wychowaniu rodzicom czy nauczycielom. Stopień odchylenia zachowania dziecka od normy określa siłę jego zaburzenia lub wielkość trudności wychowawczych. Z psychologicznego punktu widzenia trudności wychowawcze są trudne do zdefiniowania. Sporadyczne nieprzestrzeganie norm przyjętych zwyczajowo lub zawartych w regulaminie szkolnym nie świadczy jeszcze o tym, że dziecko sprawia trudności wychowawcze. Taka sytuacja zachodzi natomiast wówczas, gdy niepożądane formy zachowania występują u dziecka często lub (i) z dużym nasileniem. Uporczywie powtarzają się mimo podjęcia przez otoczenie, a niekiedy i przez samo dziecko, starań i wysiłków w celu ich przezwyciężenia. Pojmowanie przez nauczycieli trudności wychowawczych zależy w dużej mierze od osobowości nauczyciela, stylu kierowania klasą, nacechowane jest subiektywizmem. Wychowawca surowy, nietolerancyjny, autorytatywny znajdzie w swojej klasie stosunkowo wielu uczniów, którzy nie umieją sprostać jego wymaganiom i będzie skłonny uważać ich za uczniów sprawiających mu trudności wychowawcze. W opinii nauczyciela tolerancyjnego wyrozumiałego ilość uczniów sprawiających trudności wychowawcze znacznie się zmniejszy.
Przez zaburzenia w zachowaniu rozumie się na ogół dające się zaobserwować formy i sposoby aktywności dziecka, które w jakiś sposób odbiegają od normy. Normę pojmujemy w sensie statycznym jako zespół cech charakteryzujących zachowanie większości jednostek w danej populacji. W sensie wartościującym - jako stan zdrowia psychicznego oraz zespołu zachowań mieszczących się w granicach postępowania zgodnego ze zwyczajami, obyczajami i moralnością środowiska, z jego systemem wartości. Nieprzystosowanie zaś przejawia się konfliktami jednostki z otoczeniem społecznym i niezgodnością sposobów jej zachowania ...