Metoda symbolicznego zapisu melodii

Kamila Smułka

Metoda symbolicznego zapisu melodii – obserwacje i wnioski

Jako nauczyciel muzyki i muzykoterapeuta w szkole integracyjnej, mam kontakt z dziećmi i młodzieżą o specjalnych potrzebach edukacyjnych, często z trudnymi zaburzeniami emocjonalnymi, zaburzeniami w zachowaniu, a także z niedostosowaniem społecznym czy nadpobudliwością psychoruchową. Praca w szkole integracyjnej pozwoliła mi zaobserwować pozytywne efekty, wynikające z uczęszczania uczniów na zajęcia muzyki, muzykoterapii oraz na zajęcia indywidualne nauki gry na instrumencie. Zauważyłam, że podczas tych zajęć, przy wykorzystaniu rozmaitych metod, dokonują się pozytywne zmiany w procesie edukacyjnym, a stosowane techniki wspierają dziecko w jego rozwoju.

W mojej praktyce pedagogicznej wyznaję zasadę, że muzyka uspokaja umysł, ułatwia wzlot myśli, a gdy trzeba – pobudza do walki, pomaga znosić trudy i cierpienie każdego przedsięwzięcia, pociesza przygnębionych i zrozpaczonych. W muzyce tkwią wartości, które nigdy nie dzielą, lecz są podstawą do zbliżenia i porozumienia. Muzyka jest niewerbalnym środkiem komunikacji i środkiem wyrazu uczuć niedających się wyrazić w inny sposób; stanowi uniwersalny środek przekazu, metodę porozumiewania się. Jest mową bez słów, mową uczuć, specyficznym językiem, posługującym się niezliczonym bogactwem środków ekspresji, wyrażanych poprzez dźwięki.

To właśnie muzyka znalazła szczególne miejsce w terapii – jako muzykoterapia. Istnieje wiele jej definicji. Ojciec polskiej muzykoterapii Tadeusz Natanson twierdził, że „ (…) muzykoterapia jest metodą postępowania wielostronnie wykorzystującą wieloraki wpływ muzyki na psychosomatyczny ustrój człowieka”. Bardzo szeroko ujmuje ją Julliette Alvin stwierdzając, że muzykoterapia to „ (…) zaordynowane i kontrolowane użycie muzyki w leczeniu, rehabilitacji i wychowaniu dzieci i dorosłych, cierpiących na somatyczne, umysłowe lub emocjonalne zaburzenia”. Natomiast Światowa Federacja Muzykoterapii posługuje się następującą definicją muzykoterapii: „Muzykoterapia jest wykorzystaniem muzyki i/lub jej elementów (dźwięk, rytm, melodia i harmonia) przez muzykoterapeutę i pacjenta/klienta lub grupę w procesie zaprojektowanym dla i/lub ułatwienia komunikacji, uczenia się, mobilizacji, ekspresji, koncentracji fizycznej, emocjonalnej, intelektualnej i poznawczej w celu/rozwoju wewnętrznego potencjału oraz rozwoju lub odbudowy funkcji jednostki tak, by mogła ona osiągnąć lepszą integrację intra i interpersonalną, a w konsekwencji lepszą jakość życia”.

Program moich działań opiera się na wykorzystaniu metod dostępnych w literaturze muzykoterapeutycznej. W szkole integracyjnej prowadzę zarówno lekcje muzyki w klasach I-VIII szkoły podstawowej oraz muzykoterapię indywidualną i grupową, a także naukę gry na gitarze i pianinie. Moje doświadczenia pokazują, że prawdziwym jest znane powiedzenie, iż „muzyka łagodzi obyczaje”. Dowodem tego są zmiany widoczne w zachowaniu moich podopiecznych, którzy chętnie przychodzą na zajęcia. Obserwując ich postawę, nastrój, sposób gry na instrumentach, widzę że preferencje muzyczne określa rozwój fizyczny i psychiczny nastolatka. Na przykład w okresie dorastania ...