Otrzymywanie i właściwości soli amonowych

„Otrzymywanie i właściwości soli amonowych” to tekst zawierający propozycje doświadczeń, które można przeprowadzić w szkole ponadpodstawowej podczas lekcji chemii, omawiając zagadnienia związane z właściwościami związków azotu. Może być on traktowany jako konspekt lekcji lub inspiracja do zaprojektowania lekcji z uwzględnieniem możliwości laboratoryjnych danej szkoły.

Temat: Otrzymywanie i właściwości soli amonowych. Szkoła ponadpodstawowa

Przebieg lekcji:

1) sprawy oraganizacyjne

2) krótkie przypomnienie wiadomości

(nauczyciel pyta uczniów jakie właściwości chemiczne ma amoniak, jakim odczynem charakteryzują się jego wodne roztwory, prosi o podanie przykładów soli amonowych oraz pomysłów na ich otrzymywanie )

3) Doświadczenie nr 1: Otrzymywanie chlorku amonu

Po krótkim opisie otrzymywania soli amonowych w reacji kwasu z amoniakiem nauczyciel proponuje wspólne zaprojektowanie doświadczenia -otrzymywania chlorku amonu

Do jednej ze zlewek nauczyciel wlewa stężony roztwór kwasu solnego do drugiej wodę amoniakalną. Nauczyciel zbliża do siebie obie zlewki i zwraca uwagę uczniów na widoczne objawy reakcji.

Po przeprowadzeniu doświadczenia uczniowie z pomoca nauczyciela zapisują obserwacje i wnioski.

Obserwacje: Po zbliżeniu do siebie obydwu roztworów nad zlewkami pojawiają się "białe dymy".

Wnioski: Zarówno amoniak jak i chlorowodór są substancjami lotnymi, po zbliżeniu do siebie obu zlewek znajdujące się nad roztworami pary obu substancji reagują ze sobą, powtaje chlorek amonu.

4) Doświadczenie nr 2: Termiczny rozpad chlorku amonu

Nauczyciel wprowadza do szklanej rurki niewielką porcję stałego chlorku amonu i podgrzewa tę rurkę. W trakcie ogrzewania rurkę tę przechyla, a następnie do obydwu wylotów rurki przykłada zwilżony papierek uniwersalny (w razie braku możliwości wykonania doświadczenia w pracowni chemicznej, nauczyciel udostępnia/pokazuje uczniom nagranie obrazujące doświadczenie)

Po przeprowadzonym doświadczeniu uczniowie opisują obserwacje i formułują wnioski.

Obserwacje: Papierek uniwersalny przy górnym wylocie probówki barwi się na kolor niebieski, a przy dolnym - na czerwony.

Wnioki: w wyniku ogrzewania chlorek amonu rozpada się na amoniak i chlorowodór. Amoniak jest gazem lżejszym od powietrza, w związku z tym przemieszcza się do górnego wylotu probówki i w kontakcie ze zwilżonym papierkiem uniwersalnym wykazuje odczyn zasadowy (o czym świadczy niebieska barwa papierka uniwersalnego). Chlorowodór jest gazem cięższym od powietrza przemieszcza się w stonę dolnego wylotu probówki i w kontakcie ze zwilżonym papierkiem uniwersalnym daje odczyn kwasowy (czerwone zabarwienie papierka).

5) Doświadczenie nr 3: Termiczny rozpad siarczanu (VI) amonu

Nauczyciel pokazuje, że podobnie jak chlorek amonu inne sole amonowe również ulegają termicznemu rozpadowi na amoniak i kwas. Jako przykład nauczyciel podaje rozpad siarczanu (VI) amonu. Aby udowodnić tę tezę, umieszcza w probówce trochę siarczanu (VI) amonu, a następnie ogrzewa zawartość. U wylotu probóki umieszcza zwilżony papierek uniwersalny. Po chwili wlewa zawartość probówki do naczynia z niewielką ilością wody i przykada do roztworu zwilżony papierek uniwersalny.

Nauczyciel pyta uczniów o obserwacje i wnioski.

Obserwacje: Podczas ogrzewania papier uniwersalny u wylotu probówki zabarwił się na niebiesko, a w roztworze na czerwono.

Wnioski ...