Zaloguj się aby ocenić lub skomentować publikację.
Postawy rodzicielskie, a rozwój emocjonalny
Rodzina to pierwsze i zarazem najważniejsze środowisko wpływające na kształtowanie
się osobowości dziecka. Istotne znaczenie dla optymalnego rozwoju osobowości mają właściwe
działania wychowawcze rodziców, a przede wszystkim zaspokajanie określonych potrzeb
dziecka, biologicznych, materialnych oraz psychicznych. Zaspokajanie tych potrzeb zależy od
uczuciowego stosunku rodziców do dzieci, czyli od postaw rodzicielskich.
„Postawą wobec dowolnego obiektu (przedmiotu, zdarzenia, idei, innej osoby)
nazywamy względnie stałą skłonność do pozytywnego lub negatywnego ustosunkowania
się człowieka do tego obiektu”1.
M. Plopa w książce Psychologia rodziny przytacza definicje postawy rodzicielskiej wg
Rembowskiego, który ujmuje rodzinę, jako całościową formę ustosunkowania się rodziców
(osobno ojca, osobno matki) do dzieci, do zagadnień wychowawczych itp. ukształtowaną
podczas pełnienia funkcji rodzicielskich. Przywołuje też definicję M. Ziemskiej, która określa
postawę rodzicielską, jako nabytą, w pewnym stopniu utrwaloną strukturę poznawczo -
dążeniowo - afektywną, ukierunkowującą zachowania rodziców wobec dziecka.
Za najbardziej istotny przejaw postawy rodzicielskiej uważa się ładunek uczuciowy.
Na kształtowanie się postaw rodzicielskich mają wpływ takie czynniki jak:
- doświadczenia wyniesione z domów rodzinnych,
- interakcje z rodzicami,
- podmiotowe cechy rodzica,
- jakość funkcjonowania związku małżeńskiego,
- stosunki interpersonalne z przyjaciółmi i rodziną,
- cechy podmiotowe dziecka.
Postawy rodzicielskie są plastyczne i zmieniają się wraz z wiekiem dziecka, proporcje i formy
kontaktów z dzieckiem kształtują się wraz z jego rozwojem, inne postawy należy przyjąć wobec
niemowlęcia, a inne wobec przedszkolaka2.
W literaturze psychologicznej istnieje wiele rodzajów typologii postaw rodzicielskich.
Wg M. Ziemskiej, która dokonuje podziału na postawy pożądane jak i niepożądane. Postawy
pożądane polegają na nawiązaniu z dzieckiem właściwego kontaktu, bez przesadnej
1 J. Strelau, Psychologia. Podręcznik akademicki, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2008, s.79
2 M. Plopa, Psychologia rodziny: teoria i badania. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2011, s.245
koncentracji na nim, jak również bez nadmiernego dystansu, koncentrując się na rzeczywistych
potrzebach dziecka.
Do właściwych postaw rodzicielskich należą:
- postawa akceptacji- wiąże się ona z przyjmowaniem dziecka takim, jakie ono jest,
ze wszystkim zaletami jak i wadami.
- współdziałanie z dzieckiem – charakteryzuje stała gotowość rodziców do uczestniczenia
w życiu dziecka. Rodzice dają dziecku do zrozumienia, że w każdej chwili może liczyć na nich.
- rozumna swoboda – w miarę dorastania rodzice dają dziecku, co raz więcej swobody,
pozostawiając mu możliwość podejmowania własnej inicjatywy i aktywności. Nie ograniczają
oni dziecku kontaktów społecznych poza rodziną, lecz dyskretnie je nadzorują, stwarzając
warunki do rozwoju samodzielności i odpowiedzialności za własne czyny;
- uznanie praw dziecka – rodzice traktują dziecko, jako równoprawnego członka rodziny,
który w miarę swojego rozwoju współdecyduje i współuczestniczy w sprawach rodziny ...
