Sposób na ortografię

Edyta Szczerbicka

SPOSÓB NA ORTOGRAFIĘPrzegląd (skutecznych) metod nauczania ortografii w szkole podstawowej

Od 11 lat uczę języka polskiego w szkole podstawowej. Z moich obserwacji wynika, że uczniowie mają coraz większe trudności z umiejętnością stosowania zasad poprawności ortograficznej. Zaczęłam zastanawiać się nad przyczyną tego zjawiska i próbowałam odpowiedzieć sobie na pytanie, dlaczego przyswojone przez uczniów wiadomości dotyczące zasad poprawnej pisowni szybko ulatują z głowy lub też pomimo znajomości reguł dzieci mają kłopot z ich stosowaniem. Rozstrzygnięcie tej kwestii nie jest łatwe, problem jest bowiem złożony i wynika z wielu czynników, uważam jednak, że można pokusić się o wskazanie kilku głównych winowajców obniżenia umiejętności ortograficznych uczniów. Zastrzegam, że poniższe wnioski wynikają jedynie z obserwacji, nie są poparte analizą badań, stanowią jedynie moją osobistą refleksję, którą chciałabym się podzielić.

W dzisiejszym świecie coraz rzadziej mamy do czynienia ze słowem pisanym odręcznie. Takie dokumenty zostały wyparte już dawno temu przez pismo drukowane. Dzisiejsze programy do pisania wyposażone są w coraz doskonalsze narzędzia służące korygowaniu błędów. Tym samym ciężar odpowiedzialności za poprawność zapisu spadł z barków autora pisanego tekstu. Uczniowie zauważyli to bardzo szybko, dlatego tak często pojawia się podczas moich zajęć pytanie: Czy mogę napisać tę pracę na komputerze?

Kolejnym winowajcą obniżenia umiejętności ortograficznych uczniów są w mojej opinii komunikatory internetowe. Codzienne rozmowy z rówieśnikami za ich pośrednictwem są czymś ulotnym, nietrwałym. Zwykle nikt do nich nie wraca, nie odczytuje ich po kilka razy, nie analizuje, ich celem jest bowiem przekazanie krótkiej, konkretnej informacji, więc w opinii uczniów nie ma sensu zastanawiać się nad poprawnością zapisu. Moim zdaniem przyczynia się to do zaniku intuicji ortograficznej, szczególnie w przypadku wzrokowców.

Słowniki ortograficzne to relikt przeszłości, bo teraz liczy się czas! Wszak poszukiwanie danego słowa w tradycyjnej wersji słownika trwa wieki! Dobrze, że mamy jeszcze internetowe wersje tychże (www.sjp.pl), choć i do nich młodzież zagląda wyjątkowo rzadko. Sami uczniowie wskazują również brak czasu jako powód pojawiania się ortografów. Na moje pytanie dotyczące powodu popełnienia rażącego błędu w pracy uczniowskiej najczęściej słyszę odpowiedź: Bo się śpieszyłem/łam.

Wskazane przez mnie przyczyny obniżenia umiejętności ortograficznych uczniów na pewno nie wyczerpują tego zagadnienia. Tych powodów jest z pewnością znacznie więcej i mają charakter złożony, ale nie one są głównym tematem mojego tekstu. Jednak ta gorzka refleksja dotycząca umiejętności poprawnego pisania skłoniła mnie do poszukiwania metod nauczania ortografii, które będą dla uczniów atrakcyjne, zachęcające, a przede wszystkim efektywne. Gusta naszych podopiecznych zmieniają się bardzo szybko, więc to, co ...