Warsztat pracy nauczyciela

Tytuł: Warsztat pracy nauczyciela

1

Cytując słownik języka polskiego „Warsztat - urządzenie (lub zespół urządzeń) ręczne

lub mechaniczne, na którym wykonuje się określone prace rzemieślnicze albo techniczne”.

Dokonując analizy powyższej definicji "warsztat pracy nauczyciela" można błędnie

utożsamić ze "stanowiskiem pracy", co prowadzi do nieporozumień, gdyż stanowisko pracy -

to głownie pomieszczenie wraz z wyposażeniem i narzędziami koniecznymi do realizowania

określonych zadań. Według R. Kowalczuka „Warsztat pracy zawodowej obejmuje

organizację zewnętrznych (materialnych) warunków pracy oraz organizację wewnętrznych

(psychospołecznych) warunków niezbędnych do projektowania i kompleksowego wykonania
zaprojektowanych zadań lub przedsięwzięć szerszych”.1

W publikacji „Vademecum młodego nauczyciel” znajdziemy następujące zdanie: „Przez

warsztat pracy rozumiemy zespół elementów składających się na wyposażenie zewnętrzne
i wewnętrzne nauczyciela.”2 Bardziej szczegółową definicję podaje E. Stucki3, który przez

warsztat pracy rozumie na ogół zespól metod i form treściowych i organizacyjnych

stosowanych przez nauczyciela w procesie dydaktyczno-wychowawczym oraz warunki

techniczne umożliwiające optymalne sterowanie tym procesem, a więc przede wszystkim

odpowiednie klasy – pracownie czy pracownie wyposażone w pomoce i środki dydaktyczne.
Kolejne doprecyzowanie znaczenia warsztatu pracy nauczyciela znajdziemy u E. Zycha4,

gdzie pod nazwą warsztat pracy zawodowej nauczyciela będziemy rozumieli szkolę wraz ze

wszystkimi urządzeniami, technikami pracy i innymi elementami, którymi posługują się

nauczyciele podczas wykonywania swoich zadań pedagogicznych. Dotyczy to zarówno

czynników materialnych,

jak

i osobowych, które bezpośrednio

lub pośrednio są

wykorzystywane w procesie działań dydaktyczno-wychowawczych. Zespół tych elementów

można podzielić na dwie kategorie. Do pierwszej z nich należy zaliczyć przede wszystkim

urządzenia szkolne, które nauczyciele wykorzystują do wspomagania swoich oddziaływań na

uczniów. Do drugiej zaś wszystkie informacje, symbole, idee, systemy pojęciowe, systemy

umiejętności i systemy wartości lub też ogólniej struktury poznawcze, czynnościowe,

motywacyjne i obejmujące ogólny poziom świadomości. Wśród tych kategorii mieszczą się

także czynniki warunkujące organizacje życia. W związku z przytoczeniem powyższych

definicji można śmiało stwierdzić, że warsztat pracy nauczyciela jest bardzo szerokim

pojęciem. Składają się na niego kompetencje nauczyciela, jak i szereg celowo dobranych,

1 Kowalczuk R., Podstawy psychologii, socjologii i organizacji, Warszawa 1971
2 Marzec A., Organizowanie warsztatu pracy. W: Vademecum młodego nauczyciela, Kielce 1992
3 Warsztat pracy nauczyciela klas I-III. "Życie Szkoły" 1980, nr 10
4 Zych E., Tworczy charakter warsztatu pracy zawodowej nauczyciela, Białystok 1988

2

sposobów i metod działania. Za M. Taraszkiewicz5 kompetencje nauczyciela można podzielić

na:

 kompetencje merytoryczne, dotyczące zagadnień nauczanego przedmiotu – nauczyciel

jest ekspertem i doradcą przedmiotowym;

 kompetencje dydaktyczno- -metodyczne, dotyczące warsztatu nauczyciela i ucznia,
a więc metod i technik nauczania i uczenia się, zwłaszcza aktywizujących,

projektowych i pracy grupowej – nauczyciel ...