Zaloguj się aby ocenić lub skomentować publikację.
Mowa i okresy jej rozwoju.
Mowa w sposób szczególny wyróżnia nas, ludzi z otaczającego świata przyrody. Człowiek posiadł ją dzięki zbudowanemu w odpowiedni sposób, anatomicznemu aparatowi mowy, rozwiniętej inteligencji oraz otoczeniu społecznemu. Mowa pozwala określić poziom rozwoju umysłowego człowieka. Umiejętność posługiwania się mową człowiek doskonali przez całe swoje życie. Jest sposobem porozumiewania się, który zdobywamy przebywając wśród innych ludzi. Umiejętność tą kształtuje się etapami, do osiągnięcia jej przygotowujemy się już w łonie matki. Definicji określających pojęcie mowa jest bardzo dużo. W mojej pracy przedstawię stan badań nad pojęciem mowy opracowany w literaturze naukowej.
Według Ireny Styczek "Mowa jest dźwiękowym porozumiewaniem się ludzi". W celu porozumiewania się, ludzie posługują się językiem, który jest symbolem wyrazów i reguł gramatycznych. Mowa jest procesem jednolitym, ale zależnie od aspektu badań można w nim wyodrębnić czynności nadawania mowy i czynności odbioru mowy oraz wytwór mówienia i rozumienia, czyli tekst.
Mowa nie jest umiejętnością wrodzoną, dziecko przyswaja ją sobie drogą naśladownictwa od najbliższego otoczenia, a przede wszystkim od matki. Wielokrotnie powtarzane przez nią nazwy przedmiotów, znajdujących się w otoczeniu dziecka, zostawiają słuchowe ślady w jego mózgu. Dziecko - usłyszawszy potem daną nazwę – potrafi sobie wyobrazić przedmiot, do którego ona się odnosi, czyli potrafi zrozumieć znaczenie wyrazu, a z czasem potrafi nazwać przedmiot. Wykształca się bowiem umiejętność różnicowania napięcia mięśniowego, właściwego wytwarzanym głoskom. W odpowiednich strukturach mózgu dziecka powstają automatyzmy (stereotypy) czuciowo-ruchowe, czyli potencjalne możliwości wykonywania odpowiednich ruchów mownych, które mogą być dowolnie realizowane pod kontrolą słuchu mownego, uformowanego przez ślady odbioru słuchowego wyrazów. Z czasem utrwalają się skojarzenia czuciowo-ruchowo-słuchowe, to znaczy asocjacje między czuciem napięcia mięśniowego narządów mownych przy artykulacji głosek, a odbiorem słuchowym wytwarzanych dźwięków. Największe znaczenie w procesie przyswajania mowy ma słuch. Dziecko uczy się stopniowo koordynować ruchy różnych grup mięśniowych, biorąc udział w mowie. Kontrolę ruchów narządów mownych umożliwiają dziecku odbierane wrażenia kinestetyczne i słuchowe.
Leon Kaczmarek definiuje mowę z dwóch punktów widzenia: społecznego i indywidualnego. Ze strony społecznej mowa to akt komunikacji w procesie porozumiewania się, w akcie tym osoba mówiąca przekazuje informacje, a rozmówca ją odbiera. Punkt widzenia indywidualny z kolei podkreśla ważną dla praktyki logopedycznej okoliczność, że budowanie i odbiór wypowiedzi stanowią jedną całość.
Stanisław Grabias proponuje definicję, w której określa mowę jako zespół czynności, jakie przy udziale języka wykonuje człowiek poznając rzeczywistość i przekazując jej interpretację innym uczestnikom życia społecznego.
Rozwój mowy rozpoczyna się z chwilą narodzin, a nawet wcześniej, jeśli weźmiemy pod uwagę konieczne uwarunkowania genetyczne oraz pierwsze doświadczenia ...
