Edukacja regionalna w procesie kształcenia i wychowania dziecka

Agata Piaskowska

Edukacja regionalna w procesie kształcenia i wychowania dziecka

Jednym z podstawowych zadań współczesnej szkoły jest wychowanie dziecka, które będzie
dobrze zorientowane we współczesnym świecie poczynając od swojej miejscowości, jej
okolicy, regionu.

Poznanie własnej miejscowości, gminy, powiatu, regionu, zachodzących w nich przemian,
jego kultury, zwyczajów i obrzędów pozwoli dziecku utożsamiać się z tym miejscem
i równocześnie włączyć się aktywnie w życie zarówno społeczności lokalnej, jak
i współczesnego świata.

Edukacja regionalna to „proces kształcenia i wychowania oraz kształtowania tożsamości
człowieka związanego ze swoją ziemią i kulturą. Istnieją dwie drogi prowadzenia edukacji
regionalnej: regionalizacja nauczania i nauczanie regionalne, przy czym, regionalizacja
nauczania to nasycenie obowiązujących programów nauczania treściami związanymi
z regionem poprzez wymianę niektórych treści dotychczasowych na regionalne lub poprzez
dodanie treści specyficznych dla regionu, a nauczanie regionalne to specyficzny dobór
wartości i treści regionalnych o charakterze ogólnoludzkim dokonany przez samych
zainteresowanych celem przekazania ich następnemu pokoleniu jako wartości kulturowej.”

Edukacja regionalna „stanowi istotny element rzeczywistości społecznej, ułatwiający
wychowankowi odkrywanie jego tożsamości kulturowej i własnego miejsca w świecie”, jak
również jest rozumiana jako „umożliwianie młodym ludziom poznawania własnego
dziedzictwa kulturowego, wartości i treści regionalnych”.

Edukacja regionalna jest „naturalną i formalną odmianą osobowościowej formacji człowieka,
zorientowaną na poznanie oraz umiłowanie najbliższego środowiska życia najpierw dzieci
i młodzieży, a w przyszłości twórczych i aktywnych obywateli „małej ojczyzny”.

Edukacja regionalna stanowi „źródło tożsamości narodowej.” Tożsamość człowieka
wskazuje na jego udział w życiu społecznym, w kulturze, pozwala na własną identyfikację
oraz interpretację. Wiedza na temat własnego regionu, umiejętność rozwiązywania
problemów w nim występujących stwarza szansę zrozumienia problemów o charakterze
kompleksowym.

Celem edukacji regionalnej jest: „pełniejsze poznanie własnej kultury, dziedzictwa
historycznego; wydobycie wielorakich wartości tkwiących we własnym regionie
w kontekście wartości narodowych, państwowych, ogólnoludzkich; kształtowanie
świadomych swych możliwości i powinności obywateli kraju i swojej „małej ojczyzny”,
a także formowanie postaw otwartych, nastawionych na zrozumienie innych kultur
i zbliżenie europejskie.”

W procesie dydaktyczno – wychowawczym głównym celem edukacji regionalnej jest przede
wszystkim rozwijanie w uczniu poczucia własnej tożsamości regionalnej, a tym samym
kształtowanie postawy zaangażowania w sprawy własnego środowiska i „autentycznego

1

otwarcia się na inne społeczności i kultury.”

Zadaniem edukacji regionalnej, która jest częścią kultury jest „przekaz dziedzictwa
kulturowego danego regionu, z równoczesnym uświadomieniem dzieciom i młodzieży
bogactw oraz wielowymiarowości dziedzictwa, jak również potrzeby jego kontynuacji
i pomnażania.” W związku z tym należy uczniów uświadomić, że dany region nie łączą tylko
elementy geografii, historii, kultury, ale przede wszystkim społeczność przekazująca
następnym pokoleniom dziedzictwo, charakteryzująca się więzią materialną ...