Artykuł naukowy - Formacja liturgiczna w soborowych i posoborowych dokumentach Kościoła

Publikacja prezentuje treść artykułu dotyczącego formacji liturgicznej w świetle nauczania soborowego i posoborowego. Autor odnosi się zarówno do katechezy szkolnej, jak i miejsca katechezy parafialnej. Artykuł może być pomocą w osobistej formacji nauczycieli katechetów oraz służyć zapoznaniu z obowiązującymi dokumentami Kościoła odnoszącymi się do miejsca, celu i sposobu realizacji katechezy.

Ks. Michał Szalaty

Formacja liturgiczna w soborowych i posoborowych dokumentach Kościoła

Artykuł naukowy

Rozwój duszpasterstwa liturgicznego, formacja liturgiczna wiernych oraz właściwa

recepcja postanowień Soboru Watykańskiego II domaga się katechezy parafialnej. Jest ona

niezbędna dla właściwej formacji i ukazania wychowawczego znaczenia liturgii. Jako istotne

zadanie Kościoła,

liturgia

jest bowiem głównym

i podstawowym

elementem

wychowawczym, które pozwala czerpać ducha chrześcijańskiego z pierwszego i niezbędnego

źródła1. W liście apostolskim Vigesimus quintus annus (skrót: VQA) Jana Pawła II, wydanego

w dwudziestą piątą rocznicę ogłoszenia konstytucji soborowej Sacrosanctum Concilium,

papież zauważa, że „jeżeli dziś można uznać, że reforma liturgii, jakiej chciał dokonać Sobór

Watykański II, została już zrealizowana, to zadaniem do wykonania pozostaje wciąż jeszcze

duszpasterstwo liturgiczne, które pozwoli z bogactwa liturgii obficie czerpać moc spływającą

z Chrystusa na wszystkie członki Jego Ciała, którym jest Kościół”2. Jan Paweł II podkreśla

ponadto, że najpilniejszym zadaniem jest formacja biblijna i liturgiczna Ludu Bożego,

pasterzy i wiernych (VQA 15). Do zakończenia właściwej recepcji postanowień Soboru

zalicza także: potrzebę głębszego dostosowania liturgii do różnych kultur (tamże, 16),

szerszego otwarcia wiernym świeckim możliwości pełnienia funkcji liturgicznych (tamże,

17), zwrócenie uwagi na ludową pobożność chrześcijan oraz zapewnienie jej ewangelizacji

(tamże, 18). Program odnowy liturgii wytyczony w Konstytucji liturgicznej zmierza do

osiągnięcia następujących celów: wzrostu chrześcijańskiego życia, zjednoczenia wszystkich

wierzących w Chrystusie oraz powołanie wszystkich ludzi do wspólnoty Kościoła.

Powodzenie soborowej odnowy zależy jednak, co podkreślił papież Jan Paweł II w wyżej

cytowanym dokumencie, od wszechstronnej

formacji duchowieństwa, które

jest

odpowiedzialne za sprawowanie liturgii wobec miejscowych wspólnot, a także właściwej

1 Zob. A. L. Szafrański, Liturgia i jej znaczenie wychowawcze, Lublin 1958, s. 10. W tym fragmencie autor
nawiązuje do słów papieża Piusa X, zob. List apostolski w formie Motu proprio, Tra le sollecitudini
(22.11.1903).
2 VQA 10.

formacji wiernych i ciągłego jej pogłębiania dla owocnego uczestnictwa w liturgii ogółu

wiernych3.

Również Katechizm Kościoła Katolickiego zwraca naszą uwagę na konieczność

katechezy. Jak czytamy: „Poza liturgią sakramentów i sakramentaliów katecheza powinna

brać pod uwagę formy pobożności wiernych i religijności ludowej”4. Tę myśl podejmuje i

pogłębia Dyrektorium o Pobożności Ludowej i Liturgii, które zaznacza, że z powodu braku

pogłębionej katechezy, dewiacje

i przesada zagrażają poprawnemu wyrazowi kultu

chrześcijańskiego oraz podkreśla, że nie można dopuścić do rozbicia jedności kultycznej, tak

aby elementy drugorzędne stały się ważniejsze niż formy istotne5. Ponadto katecheza ze

swojej natury jest związana z całym sprawowaniem liturgii i sakramentów6, dlatego „oprócz

ukazywania znaczenia liturgii i sakramentów, powinna wychowywać ...