Zasób słownictwa dzieci a wypowiedzi ustne i pisemne

Małgorzata Gładysz
Miastko

Temat: Zasób słownictwa dzieci a wypowiedzi ustne i pisemne.

Język jest głównym narzędziem porozumiewania się społecznego oraz narzędziem pojęciotwórczym, służącym do formułowania myśli. „Zasób słownictwa uczniów jest jednym z podstawowych warunków posługiwania się językiem. Bogaty słownik oraz umiejętne operowanie nim w toku wypowiedzi może być wskaźnikiem ogólnego zasobu czynnego słownictwa, a także wskazywać pośrednio na ogólną sprawność językową ucznia.” (B. Czelakowska,1996).
Człowiek dla poprawnego komunikowania się z otoczeniem używa słów, mowy. Dzieki temu jest w stanie wyrażać myśli, uczucia i pragnienia. Mowa jest środkiem wypowiadania się i stałą potrzebą natury ludzkiej. Już od najmłodszych lat kształtowany jest pewien zasób wiedzy człowieka. Im dziecko młodsze tym zarówno zasób jak i zakres znaczeniowy słownictwa jest węższy. Na rozwój języka wywiera wpływ wiele czynników, spośród których wymienia się; środowisko rodzinne, wychowawcze, kulturowe, inteligencję, zdrowie oraz własną aktywność dziecka.
S. Szuman twierdzi, że zasób słownictwa zależy nie tylko od szkoły, ale również od:
- wrodzonej bystrości umysłu dziecka, od jego umysłowej ciekawości,
spostrzegawczości, zainteresowań, uwagi i pamięci, a również od jego pilności
i wytrwałości;
- od środowiska, w którym dziecko żyje i wychowuje się, a które w dużej, średniej, małej
lub niedostatecznej ilości zaopatruje umysł dziecka we wrażenia i przeżycia, w rzeczy
i obrazy, które można zobaczyć, zaobserwować i poznać, w wiadomości, które można
sobie przyswoić.
B. Wilgocka-Okoń, do czynników warunkujących rozwój treści wyobrażeniowo - pojęciowych dzieci w wieku wczesnoszkolnym zalicza: wrodzone zdolności, środowisko najbliższe dziecka (rodzina, środowisko lokalne), środowisko społeczne (przedszkole, szkoła i inne zakłady wychowawcze), środki masowej informacji.
Według J. Malendowicza na rozwój wyobrażeń i pojęć a w konsekwencji i na rozwój ich słownictwa, mają wpływ - poza szkołą - różne czynniki, głównie warunki środowiskowe zwłaszcza środowisko rodzinne, jego poziom, warunki kulturowe i atmosfera w nim panująca.
Wzrost słownictwa zależy również od „ogólnej sprawności umysłowej dziecka, od właściwości jego procesów poznawczych oraz od środowiska i wychowania, w tym także sytuacji dziecka w rodzinie” (M.Przetacznik, 1985).
Ogół czynników determinujących rozwój słownictwa możemy podzielić na grupy:
a) czynniki wewnętrzne odnoszące się do osobowości ucznia, od których zależy między innymi: stan zdrowia fizycznego i psychicznego, poziom umysłowy (pamięć, uwaga, spostrzegawczość), rozwój emocjonalny, uzdolnienia kierunkowe.
b) czynniki zewnętrzne to m.in. środowisko rodzinne, środowisko szkolne, środowisko lokalne, środki masowego przekazu, grupy rówieśnicze, infrastruktura środowiska zamieszkania.
W słownictwie dzieci szczególnie ważna jest prawidłowość, realność używanych przez nie słów, od tego bowiem zależy poprawność wszelkich jego wypowiedzi.
Badania środowiska rodzinnego pod względem kultury językowej, które przeprowadził …