Profilaktyka chorób głosu w pracy nauczyciela

Profilaktyka chorób głosu w pracy nauczyciela

Głos jest podstawowym narzędziem pracy nauczyciela. Mimo, że wszyscy mówimy dużo i narząd głosu może sprostać niezmiernie wygórowanym wymaganiom (np. u śpiewaków), to jednak w tej szczególnej grupie zawodowej, jaką stanowią nauczyciele, problemy dotyczące fonacji występują znacznie częściej, stając się niejednokrotnie przyczyną indywidualnych dramatów, a niekiedy nawet konieczności rezygnacji z pracy zawodowej. Decydując się na wybór zawodu nauczyciela należy mieć pełną świadomość, że narząd głosu będzie podstawowym narzędziem pracy, a zakres i sposób jej wykonywania może mu narzucić mu ogromne obciążenia. Dlatego oprócz predyspozycji psychicznych, o wyborze zawodu nauczyciela powinna decydować ocena możliwości narządu głosu i mowy do podjęcia stawianych mu w przyszłości wymagań. Najważniejsze warunki to:
1. prawidłowo rozwinięty narząd głosu (nie mogą istnieć anatomiczne wady rozwojowe),
2. brak przewlekłych zmian chorobowych w obrębie narządu głosu i mowy, gardła i jamy nosowej (takich jak np.: przewlekłe suche i zanikowe zapalenia błony śluzowej górnych dróg oddechowych, wady powodujące upośledzenie drożności nosa, wady powodujące niewydolność oddechową, alergie objawiające się upośledzoną drożnością nosa, zaburzenia wykorzystania rezonatorów),
3. skala głosu mieszcząca się w granicach normy dla głosu nieszkolonego,
4. prawidłowa koordynacja oddechowo-fonacyjna,
5. prawidłowy czas fonacji,
6. utrwalony stereotyp prawidłowej artykulacji i dobra dykcja,
7. prawidłowy słuch.

Przeciwskazaniem bezwzględnym do wykonywania zawodu nauczyciela jest:
- porażenie nerwu krtaniowego wstecznego,
- brodawczaki krtani,
- zaawansowane zmiany zapalne dróg oddechowych (nieżyty suche i zanikowe),
- ciężkie schorzenia alergiczne,
- niewydolność podniebienno-gardłowa,
- umiarkowany lub głęboki niedosłuch.

W toku pracy zawodowej można zapobiec chorobom głosu zachowując warunki prawidłowej emisji głosu i zasady higieny pracy i życia nauczyciela.

I. Warunki prawidłowej emisji głosu

Na emisję głosu składa się zespolona czynność oddychania, fonacji i artykulacji w połączeniu ze zjawiskami rezonansu w przestrzeniach rezonacyjnych klatki piersiowej, krtani i nasady. Prawidłowa emisja głosu wiąże się ze spełnieniem następujących warunków:
- opanowaniem prawidłowego toru oddechowego,
- prawidłową czynnością fałdów głosowych,
- właściwym używaniem rezonatorów,
- wyraźną artykulacją.

Oddychanie w spoczynku jest odruchem bezwarunkowym i nie zależy od naszej woli.. Natomiast podczas fonacji sposób oddychania utrwala się na podstawie powtarzających się odruchów warunkowych i przechodzi w nawyk. Ważne jest wypracowanie nawyku prawidłowego, gdyż wadliwe nawyki z trudnością udaje się zmienić . Najbardziej ekonomicznym dla fonacji jest oddychanie całościowe (piersiowo-brzuszne) zwane również przeponowo-żebrowym. Podczas wdechu następuje bowiem równomierne poszerzenie całej klatki piersiowej wspomagane niewielką pracą przepony.
Uwaga- nieprawidłowy tor oddychania, brzuszny polega na tym, .ze podczas wdechu rozszerzają się jedynie dolne partie płuc, część górna klatki piersiowej …