Czynniki geograficzne kształtujące klimat Ziemi. 2. Jak na klimat wpływa krążenie powietrza - stałe wiatry Ziemi?

Przedstawione zajęcie edukacyjno-wychowawcze jest drugą lekcją (geografia dla drugiego i trzeciego etapu edukacji) siedmioczęściowego cyklu: Czynniki geograficzne kształtujące klimat na Ziemi. Podczas tego zajęcia: 2. Jak na klimat wpływa krążenie powietrza, stałe wiatry Ziemi? uczeń odkrywa, że: • cyrkulacja atmosfery = krążenie powietrza na Ziemi = wiatry, to efekt różnicy ciśnień powodowanej różnym nagrzaniem powierzchni Ziemi. • rozkład i przemieszczanie się stałych wiatrów (przenoszą masy powietrza) wpływa na zróżnicowanie rozkładu składników klimatu (ciśnienie, temperatura, opady) i tym samym klimatu Ziemi.

Dariusz Łuszczyk
Czynniki geograficzne kształtujące klimat Ziemi.

2. Jak na klimat wpływa krążenie powietrza – stałe wiatry Ziemi?

Podstawa programowa kształcenia ogólnego wskazuje, iż głównym zadaniem nauczyciela jest

umożliwianie uczniom poznawania świata w jego jedności i złożoności.

Nauczanie w szkole ma zachować logiczne proporcje między poznawaniem wiadomości, opanowa-

niem umiejętności, nabywaniem zasadnych postaw.

Uczeń powinien mieć szansę:

 rzetelnie opanować treści;
 prowadzić poszukiwania badawcze;
 na satysfakcję ze zrozumienia problemu;
 poczuć odpowiedzialność za siebie i środowisko.

Wspomniana wyżej podstawa programowa ukazuje świat w rozbiciu na poszczególne dyscypliny
wiedzy. Jednym z przedmiotów jest geografia. Zadaniem nauczyciela tego przedmiotu jest wprowa-
dzenie uczniów w świat naukowej wiedzy geograficznej przez stwarzanie warunków do:

 korzystania z różnorodnych źródeł wiedzy geograficznej;
 własnej obserwacji zjawisk geograficznych;
 prezentowania postaw kreatywnych w procesie gromadzenia wiedzy i zdobywania umiejętno-

ści;

 uczenia się czynnego, dociekliwego, refleksyjnego, krytycznego;
 kształtowania postawy szacunku dla przyrody.

Podstawa programowa II i III etapu edukacji, wynikające z niej programy nauczania przyrody
oraz geografii w szkole podstawowej i ponadpodstawowych przewidują treści przedmiotu i zakłada-
ją ich realizację w odpowiednich klasach. Podział wspomnianych treści nauczania przewiduje, między
innymi, zajęcia na temat:

Krajobrazy świata (klasa V SP – część 4).
Ruchy Ziemi (klasa VI SP – część 5).
Atmosfera (klasa I LO – część 3).
Zaprezentowany scenariusz jest drugim z cyklu: „Czynniki geograficzne kształtujące klimat Zie-

mi”.

1. Cele

a) Wiadomości

Uczeń potrafi:

 omówić przyczyny i skutki cyrkulacji powietrza (zachowanie powietrza ciepłego i zimnego, ci-

śnienie atmosferyczne, wyż, niż, wiatr, jego kierunek oraz skutki działania);

 uzasadnić rozmieszczenie głównych – stałych wiatrów Ziemi;
 odkryć zależność niektórych składników klimatu od rozkładu stałych wiatrów Ziemi.
b) Umiejętności

Uczeń umie:

 posługiwać się różnymi źródłami wiedzy geograficznej;
 prezentować w sposób graficzny obraz treści geograficznych;

 przewidzieć skutki działania stałych wiatrów z określonych kierunków.
c) Postawa

Nauczyciel stwarza uczniom warunki do:

 dostrzegania walorów dobrze zorganizowanej pracy;
 uczenia się być dociekliwym.

2. Metoda i forma pracy
Analiza, ćwiczenia, działanie, poszukiwanie, praktyka i tą drogą indywidualne przyswajanie, prze-

żywanie i odkrywanie.

3. Środki dydaktyczne
Ścienna mapa klimatyczna świata, tematyczne mapy w posiadanym atlasie, zasadne teksty, mapki,
obrazy w podręczniku, zeszyt przedmiotowy, przyrządy kreślarskie (ołówek, ołówki kolorowe, linij-
ka, gumka, klej), schemat ogólnej cyrkulacji powietrza (zał. 1), tematyczne zasoby internetu.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Przeprowadzenie czynności organizacyjno – porządkowo – sprawdzających (dyżurni, asystenci

przedmiotowi, nauczyciel):

 zapraszają uczniów do uporządkowania i zajęcia miejsc pracy dydaktycznej;
 sprawdzają obecność;
 weryfikują stan i rozmieszczenie środków dydaktycznych;
 zaopatrują uczniów w schemat ogólnej cyrkulacji powietrza (zał. 1).

Przypomnienie i utrwalenie drogą dyskusji ...