Czynniki geograficzne kształtujące klimat na Ziemi. 4. Jak na klimat wpływa odległość od morza?

Opisane niżej zajęcie edukacyjno – wychowawcze jest czwartą lekcją z siedmio-częściowego cyklu. Zajęcie edukacyjno-wychowawcze (lekcja), podczas którego uczeń odkrywa, że:  odległość od morza istotnie różnicuje klimat Ziemi;  im bliżej morza, tym klimat łagodniejszy – morski (ciepłe zimy i lata, sporo opadów przez cały rok, mała amplituda temperatur);  im dalej w głąb lądu, tym klimat coraz bardziej surowy – lądowy (duża amplituda tempera¬tur, ostre zimy, gorące lato, mała ilość opadów przez cały rok, rosnąca amplituda temperatur).

Dariusz Łuszczyk

Czynniki geograficzne kształtujące klimat na Ziemi

Jak na klimat wpływa odległość od morza?

Kształcenie umiejętności geograficznych to wyrabianie u uczniów postaw poszukiwawczych, co oznacza, że nauczyciel w miejsce przekazywania wiedzy organizuje proces jej wyszukiwania i zdobywania. Tą drogą uczymy ucznia:

korzystać z różnorodnych źródeł wiedzy;

planować swoje działania;

samodzielnego rozwiązywania stawianych przed nim problemów;

właściwego zdobywania wiedzy.

Takie postawy gwarantuje stosowanie przez nauczyciela aktywizujących metod nauczania, które:

prowadzą do czynnego udziału uczniów w zajęciach dydaktycznych;

ułatwiają im uczenie się czyniąc naukę urozmaiconą, przyjemniejszą, łatwiejszą;

ożywiają atmosferę w klasie;

ułatwiają uczniom formułowanie sądów i opinii;

czynią uczniów bardziej samodzielnymi, krytycznymi, odważnymi i chętnymi do publicznych wystąpień;

dają efekty także w pracy z uczniami słabszymi;

potwierdzają podmiotowość ucznia.

Nauczyciel stosujący aktywizujące metody nauczania odgrywa charakterystycznie ważną dydaktycznie i wychowawczo rolę:

tworzy, w miejsce arbitralnych, gotowych rozwiązań, warunki do samodzielnego opracowania ich przez uczniów;

projektuje sytuacje, w których uczeń bada problem samodzielnie, uzyskuje możliwość dochodzenia do rozwiązania, poznaje przez zrozumienie, wyrabia sobie pogląd, znajduje argumenty, dokonuje wyboru, działa zgodnie z nim, konsekwentnie bierze za to rozwiązanie odpowiedzialność.

Twierdzę, że opisane niżej zajęcie edukacyjno – wychowawcze (czwarte z siedmio-częściowego cyklu) jest przykładem aktywizującej metody nauczania.

Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń potrafi:

zdefiniować pojęcia: izolinia (izoterma, izobara, izohieta), amplituda temperatur, odmiana morska i lądowa klimatu umiarkowanego, klimat przejściowy;

naukowo dokumentować i interpretować własne obserwacje;

odkryć zależność między rozkładem temperatur i opadów a odległością od morza.

b) Umiejętności

Uczeń umie:

posługiwać się tematycznymi mapami w atlasie i wiadomościami medialnymi;

tworzyć bazy danych do dalszych analiz;

stosować w geografii znane mu prawa i zasady fizyki;

wykorzystać różne źródła wiedzy geograficznej;

pracować z zasadnymi programami komputerowymi.

c) Postawa

Nauczyciel stwarza uczniom warunki do:

dostrzegania walorów dobrze zorganizowanej pracy;

uczenia się być dociekliwym;

kształtowania postawy badacza.

Metoda i forma pracy

Dyskusja, analiza, ogląd, działanie, poszukiwanie, praktyka i tą drogą indywidualne przyswajanie, przeżywanie i odkrywanie.

Środki dydaktyczne

Szkolna pracownia komputerowa, tablica interaktywna, ścienna mapa fizyczna świata, tematyczne mapy w posiadanym atlasie, zasadne teksty, mapki, obrazy w podręczniku, zeszyt przedmiotowy, przyrządy kreślarskie (ołówek, ołówki kolorowe, linijka, gumka, klej), mapka konturowa Europy (zał. 1), tabelka danych klimatycznych wybranych stacji (zał. 2), rysunek osi dla wykresu (zał. 3).

Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Przeprowadzenie czynności organizacyjno-porządkowo-sprawdzających (dyżurni, asystenci przedmiotowi, nauczyciel):

zaproszenie uczniów do uporządkowania i zajęcia miejsc pracy dydaktycznej,

sprawdzenie obecności,

weryfikacja stanu i rozmieszczenia środków dydaktycznych,

zaopatrzenie uczniów w mapkę konturową Europy (zał. 1), tabelę danych klimatycznych wybranych stacji (zał. 2 ...