Zaloguj się aby ocenić lub skomentować publikację.
Dariusz Łuszczyk
Pytania, zadania, zagadki i łamigłówki geograficzne
Część 9 (15)
W dziewiątej części tytułowego opracowania przedstawiam piętnasty zestaw pytań, zadań, zagadek i łamigłówek tym razem z zakresu paleogeografii.
Twierdzę, że każdy kto podejmie ten zestaw będzie miał satysfakcję ze zrozumienia problemu oraz potwierdzi umiejętność identyfikowania związków i zależności a także wyjaśniania zjawisk i procesów w przyrodzie.
Dariusz Łuszczyk
Paleogeografia
Oglądając dzisiejsze mapy zauważamy tak samo rozmieszczone różne obiekty geograficzne (rzeki, góry, oceany, morza, lądy, inne). Będąc dociekliwymi stawiamy jednak pytanie: Czy położenie tych obiektów takie było zawsze?
Nauka podaje, że na ten temat istniały i są nadal różne teorie. Dziś mamy już sporo dowodów na zmiany „oblicza Ziemi” na przestrzeni lat. Tym zajmuje się spokrewniona z geografią – paleogeografia, która rekonstruuje (w przeszłości geologicznej) położenia na kuli ziemskiej dawnych lądów, mórz i oceanów.
Przypomnijmy niektóre z tych dowodów. Podejmij próbę uzasadnienia niżej wymienianych przez paleogeografię przemian na Ziemi w tym w Polsce. Swoje wypowiedzi porównaj z treściami proponowanymi „pod przykryciem” (kliknij, złap, przesuń).
Istnienie szelfu kontynentalnego.
Szelf = półka kontynentalna to część kontynentu zalana wodami płytkiego morza. Jest podwodnym przedłużeniem kontynentu, przybliżoną granicą wpływu wód oceaniczno-morskich (transgresja, regresja) na ląd, wyznacza granicę ich powierzchni.
Ślady bytowania małży morskich na kolumnach świątyni Serapisa.
Zachowane do dziś ruiny kolumn, zbudowanej w Starożytności na lądzie świątyni Serapisa koło Neapolu, mają ślady bytowania wyłącznie morskich małży, co wskazuje na istotne wahania poziomu wód morskich i zasięgów lądu.
Skamieliny.
Skamieniałości = zachowane w skałach szczątki organizmów, a także ślady ich aktywności życiowej, dostarczają wiadomości o:
wyglądzie fauny i flory w odległych okresach, jej rozwoju, zmianach w czasie, naturalnej ewolucji organizmów;
środowisku i klimacie tych epok;
ich skałotwórczym znaczeniu i wieku skał osadowych;
podziale czasu geologicznego na jednostki.
Czas paproci drzewiastych w Polsce.
Tropikalny klimat (przez karbon, perm do triasu) sprzyjał dynamicznemu rozwojowi roślinności, w tym paproci drzewiastych. Miały one swój udział w powstawaniu węgla kamiennego także w Polsce.
Nosorożec w Polsce dziś?
Nosorożec włochaty, wymarły ssak z plejstocenu, żył w północnych stepach Eurazji. Dziś można go oglądać (unikatowy, jedyny na świecie, prawie kompletny okaz) w Muzeum Przyrodniczym Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN w Krakowie.
Skąd głazy narzutowe?
Duże fragmenty litej skały (eratyki, narzutniaki) przenoszone przez lądolody oraz lodowce i „porzucane” w wyniku zaniku zlodowaceń.
Różny wiek gór. Które góry są starsze: Ural czy Himalaje?
Tabela stratygraficzna (schemat obrazujący geologiczny przebieg historii Ziemi) opisuje trzy orogenezy, podczas których powstawały góry Ziemi (zapis zgodny z układem treści we ...
