Pytania, zadania, zagadki, łamigłówki geograficzne 27/33

Ta część pytań, zadań, zagadek, łamigłówek dotyczy miejsc występowania wybranych zwierząt i ich znaczenia w kształtowaniu okolicznego krajobrazu (siły egzogeniczne → wietrzenie → wietrzenie biologiczne) i tym samym naszej Planety.

Dariusz Łuszczyk
Pytania, zadania, zagadki, łamigłówki geograficzne 27/33

Kolejna część pytań, zadań, zagadek, łamigłówek dotyczy miejsc występowania wybranych zwie-

rząt i ich znaczenia w kształtowaniu okolicznego krajobrazu i tym samym naszej Planety.

Dariusz Łuszczyk
33. Wietrzenie biologiczne także dziełem zwierząt
.

Nauka udowodniła, że wśród sił geologicznych kształtujących powierzchnię Ziemi są pro-
cesy zewnętrzne (egzogeniczne). Ich „zadanie” to zrównywanie powierzchni naszej Planety.
Jednym z wielu procesów egzogenicznych jest wietrzenie skał. Polega ono na przekształ-

caniu (rozluźnianie, rozkruszanie, chemiczna przemiana) skał litych w skały luźne.

Wśród różnych rodzajów procesu wietrzenia wymienia się wietrzenie biologiczne (orga-
niczne), w którym swoją rolę odgrywają zwierzęta. Kopiąc, ryjąc, wydalając zmniejszają spój-
ność skał, rozdrabniają je współprzyczyniając się do zrównywania powierzchni Ziemi i tym
samym zmieniając „oblicze” krajobrazu.

Skoro geografia twierdzi, że ich rola jest poważna, to warto teraz odpowiedzieć na pyta-

nie: W jakim krajobrazie żyją i są jego istotnym składnikiem wskazane zwierzęta?

Przygotowując odpowiedzi skorzystaj z załączonych mapek: klimaty, roślinność, zwierzęta.

https://tyflomapy.pl/Strefy_klimatyczne.html


https://makemywall.pl/plakat-mapa-swiat

Poniżej „rozrzucono” pola tekstowe z nazwami wybranych zwierząt i symboliczne opisy

krajobrazów, w których żyją i współprzyczyniają się do biologicznego wietrzenia skał.

Uporządkuj obrazy i opisy tworząc odpowiednie kody (jeden przykład podano).
Swoje rozwiązanie porównaj z zakrytą odpowiedzią.

1

2

Foki, białe niedźwiedzie, morsy

Bizony, pieski preriowe, widłorogi

J

Klimaty umiarkowane, tajga Ameryki N-Europy-Azji

C

Klimaty okołobiegunowe, pustynie lodowe Antarktydy

3

4

5

Dziki, sarny, rysie, kuny, jeże, żubry

Łosie, niedźwiedzie, jelenie

Słonie, hipopotamy, bawoły, antylopy, zebry, lwy, żyrafy

6

7

Kangury, koale, strusie, psy dingo

Tapiry, mrówkojady, pekari, lamy, kapibary

I

Klimaty okołobiegunowe, pustynie lodowe Arktyki

H

F

D

Klimaty umiarkowane, prerie Ameryki N

Klimaty ciepłe, trawy i lasy Australii

Klimaty zwrotnikowe, Afryki N i Półw. Arabskiego

A

Klimaty okołobiegunowe, tundra Arktyki

8

9

10
8

Wielbłądy

Pingwiny

Renifery, piżmowoły

B

Klimaty umiarkowane, lasy mieszane Europy, Azji

E

Klimaty podrównikowe, lasy, pampasy Ameryki S

G

Klimaty podrównikowe, sawanna Afryki

Rozwiązanie

1-I, 2-H, 3-B, 4-J, 5-G, 6-F, 7-E, 8-D, 9-C, 10-A

Literatura:
Alschner G., Skąd – dokąd. Szlaki wędrowne zwierząt, WP 1959
Atlas geograficzny., PPWK, 1983
Opracowanie zbiorowe., Świat zwierząt, Dragon, 2023
Opracowanie zbiorowe., Wielka encyklopedia zwierząt, Horyzonty, 2021
Praca zbiorowa., Ilustrowana encyklopedia zwierząt, Jedność, 2018
Tematyczne strony internetu
Zitkow B., Ssaki i ptaki świata WP 1953
Żabiński J., Żywe skamieniałości, WP, 1958

Opracowanie: Dariusz Łuszczyk
Pomoc graficzna i korektorska: Małgorzata Lipowska, Monika Łuszczyk